Тербелмелі қозғалыс
Ақмола облысы Степногорск қаласы С.Сейфуллин атындағы №5 көпсалалы мектеп-лицейінің физика пәні мұғалімі Калтенова Зияда Калауовна
Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын шамалар. Механикалық тербеліс кезіндегі энергияның түрленуі. Математикалық және серіппелі маятниктердің тербелістері. Еркін және еріксіз тербелістер. Резонанс.
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік: Тақырыптар бойынша алған білімдерін тиянақтау,бекіту.Тәжірибе жүзінде маятниктердің қандай шамаларға тәуелді екенін анықтау. Маятниктің тұрмыстағы техникадағы, өмірдегі рөлін анықтау.
- Дамытушылық:Оқушылардың бірін-бірі тыңдай білу, өз ойын тиянақты жеткізе білу, нақты сұрақ қойып, қойылған сұраққа дәл жауап бере білу қабілеттерін дамыту. Алған білімін сапалық сипаттағы есептер мен жауаптар іздестіруге қолдана білу.
- Тәрбиелік: Оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыра отырып, тербелістердің қасиеттері мен өмірде алатын орнын зерттеп білу қажеттілігін өздігінен түсініп, білімді өз күшімен алуға ұмтылысын тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа білімді бекіту, қайталау сабағы
Қолданылатын жаңа технология: ақпараттық технология, СТО-ның белсенді стратегиялары
Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер: зерттеу, ізденіс, тәжірибелік, талдау, жинақтау
Сабақты ұйымдастыру формасы топтық
Сабақта қолданылатын көрнекіліктер: сәйкестік тест,семантикалық карта,
Сабақта қолданылатын құрал-жабдықтар: компьютер,интерактивті тақта,документ камера, штатив, жүктер, жіп, шар, серіппелер, секундомер
Құзыреттілікке бағыттап оқыту : Оқу-танымдылық құзыреттілігі;
– Коммуникативтік құзыреттілік.
– Ақпараттық құзыреттілік
Сабақтың құрылымы
І.Ұйымдастыру кезеңі
Психологиялық дайындық : Ынтымақтастық атмосфера құру
Әр топ бір-бірінің қолдарын ұстап,өз ұрандарын айтады.
І топ:«Жиілік»тобы
ІІ топ: «Период» тобы
ІІІ топ: «Маятник»,
ІVтоп : «Резонанс»
І.1. кезең «Қызығушылықты ояту» сатысы
Әр топ карточкадағы сұрақтарды талдап , постер жасайды, қорғайды
Тапсырма-карточка
1.Тербелмелі қозғалыс.Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамалар
Тапсырма-карточка
1.Механикалық тербеліс кезіндегі энергияның түрленуі. Өшетін тербелістер.
Тапсырма-карточка
1.Математикалық және серіппелі маятниктердің тербелістері.
Тапсырма-карточка
1.Еркін және еріксіз тербелістер. Резонанс.
Әр топ өз бағаларын айтады. Әр топ басшысы берілген бағалау парақшаларына ұпайларын қояды.
ІІ.2.кезең Мағынаны тану сатысына «Білгенге маржан» айдарымен топтық тапсырмалар беріледі.
2-4 топтар Семантикалық картамен жұмыс жасайды.
1-3 топтар Сәйкестік тестпен жұмыс жасайды
Топтар дұрыс жауап кодтарымен бір-бірін тексеріп,топ басшылары ұпайларын бағалау парақшаларына қояды
ІІІ.3-кезең « Білгеніңді шыңда» тапсырмасы
Әр топқа шығармашылық тапсырмалар/эксперименттер/ беріледі .жұптасып,ойланып,шешімімен бөліседі.
Эксперименттік тапсырма
Математикалық маятниктің тербеліс периодының ұзындыққа тәуелділігін дәлелде.
Құрал- жабдықтар :штатив,жіп,шар,секундомер
Эксперименттік тапсырма
Серіппелі маятниктің тербеліс периодының жүктің массасына тәуелділігін анықтап,дәлелде
Құрал-жабдықтар:штатив,жүктер,серіппелер,секундомер
Эксперименттік тапсырма
Серіппелі маятниктің тербеліс периодының қатаңдыққа тәуелділігін анықтап,дәлелде
Құрал-жабдықтар:штатив,жүктер,серіппелер,секундомер
Эксперименттік тапсырма
Математикалық маятниктің жүктің массасына және тербеліс амплитудасына тәуелді болмайтындығын дәлелдеу
Құрал-жабдықтар:штатив,массалары әртүрлі жүктер,жіп,,
Қосымша тапсырма:жіпке немесе серіппеге ілінген жүктің тербеліс амплитудасына тәуелді болмайтынын ашқан ғалым және қалай ашқаны туралы қандай аңыз бар?
ІV.4 кезең «Кім жылдам» Есептер беріледі
«Жиілік »тобы
1.Массасы 200 г жүк жиілігі 2 Гц болатын тербеліс жасайды.Серіппенің қатаңдығын табыңдар.
«Период »тобы
1.Массасы 100 г. периоды 1 с-қа серіппенің қатаңдығын табыңдар
«Маятник »тобы
1.Периоды 2 с.-қа тең математикалық маятниктің ұзындығы қандай болуы керек?
«Резонанс» тобы
1.Периоды 4 с ,ал ұзындығы 1 м болатын маятниктің еркін түсу үдеуін табыңдар
Мұғалім бағалайды.
- 5 кезең «Ұштап ойды тағы бір,тереңінен ойлай біл»деп аталатын келесі бөлімде ойдың ұшқырлығын қажет ететін сапалық есептер бойынша тестік жұмыс ұсынылады.
Сапалық есептер бойынша тестпен жұмыс:
- Айдағы еркін түсу үдеуі жердегіден 6 есе аз болса, айдағы математикалык маятниктің тербеліс периоды қалай өзгереді?
- A) 6 есе артады Б) 6 есе кемиді В) Өзгермейді Г) 2,45 есе артады
- Егер жібінің ұзындығын 9 есе ұзартса, онда математикалық маятниктің тербеліс периоды қалай өзгереді
- A) 3 есе артады Б) 9 есе кемиді В) 9 есе артады Г) өзгермейді
- Математикалық маятник жібінің ұзындығын арттырса, не болады? A) Маятниктің периоды да, жиілігі де артады. Б) Маятниктің периоды да, жиілігі де азаяды. В) Маятниктің периоды артады, ал жиілігі азаяды. Г) Маятниктің периоды азаяды, ал жиілігі артады.
- Серіппелі маятниктің тербеліс амплитудасын және массасын 4 есе арттырса онда оның тербеліс периоды ?
- A) 16 есе артады Б) 8 есе артады В) 4 есе артады Г) 2 есе артады
- Математикалық маятниктің жиілігін қалай өзгертуге болады?
- A) Жіптің ұзындығын өзгерту керек. Б) Шардың массасын өзгерту керек. В) Маятниктің амплитудасын өзгерту керек.
Г) Ешқайсысы маятниктің жиілігін өзгерте алмайды.
Жауап: 1)Г. 2)А. 3)В. 4)Г. 5) А.
Дұрыс жауап кодтарымен топтар бір-бірін тексеріп ұпай береді.
Қорытынды .әр топтың жинаған ұпайлары бойынша қорытынды жасау
Кері байланыс Сабақтан алған әсерлері бойынша смайликтерді таңдау бойынша ой бөліседі.
Үйге тапсырма §24-28 Зертханалық жұмыс №3 дайындалып келу