Қазақстан-көп ұлтты мемлекет


А.Мұстафаев атындағы

№ 227 негізгі мектебінің  тарих пәні мұғалімі

Бітімбаева Эльмира Орынбасарқызы

Сабақтың мақсаты: Қазақстан Республикасындағы халықтардың ынтымақтастықпен, бірлікпен, тең құқықпен өмір сүріп жатқандығын және оны үлгі етіп, әр халықтың салт – дәстүрлерін сақтап келе жатқан қаншама ұлттардың салт – саналарынан хабардар ету, балалардың өз өнерлерін көпшілік ортаға салу арқылы шығармашылық білімдерін көрсету, балалардың жаңа қырларын ашу.

Сабақтың көрнекілігі: «Қазақстан – көп ұлтты мемлекет» атты слайд, суреттер, бейнетаспа, компьютер,  маркерлер, топ атаулары, шарлар, түрлі түсті ленталар, балалардың әр ұлт өкілдерінің киім үлгілері.

 

Мұғалім сөзі:

Сәлеметсіздер ме, оқушылар, ұстаздар!                                                                                                                                                                                          Бүгінгі біздің «Қазақстан – көп ұлтты мемлекет» деп аталатын ашық  сабағымызға қош келдіңіздер!   Жаса елім, жаса достық бірлікпен,

Көштен қалма, қалма және тірліктен.

Елім менің – Қазақстан Отаным,

Алға өрле үшінші мың жылдықпен

Тек достықпен, өзгеде ел – халықпен – деп бүгінгі ашық сынып сағатымызды ашық деп жариялаймыз.

Мұғалім сөзі: Әнұраным- біздің Отанымыздың салтанатты үні.  Өміршең үні. Оның қалықтай көтерілген әуеніне туған жердің рухы мен сазы шымырлай шалқиды. Кеудені мейірлі мақтанышқа бөлейді, арманыңды аялай самғайды.
Қазақстан Республикасының әнұраны орындалады.

Барлықтарыңыздың тұруларыңызды сұрап, түрлі халықтар қалай амандасатынымен танысып солар сияқты амандасып алайық.
Қазақтар – қол алысады
Италияда – құшақтасады
Бразилияда – бір – бірінің иығын қағады
Зимбабада – арқасымен амандасады
Македонияда – шынтақпен
Никаракуада – иықпен тіреседі
І. « Шаттық шеңбері»                                                                                                                                                                                                                                                 Оқушылар ортаға шығып түрлі түсті ленталардан бір- бірлеп ұстайды да киіз үй құрады.

Дөңгеленіп тұрайық                                                                                                                                                                                                                                   Керегені құрайық                                                                                                                                                                                                                                         Уықтар боп иіліп                                                                                                                                                                                                                                     Шаңыраққа киіліп                                                                                                                                                                                                                                           Киіз үйді құрайық.

Міне, сіздермен біз үлкен киіз үйді құрдық. Осы киіз үй сияқты біздің еліміздің қабырғалары мықты болып, шаңырағы биік болсын, ондағы барлық ұлт тату- тәтті өмір сүрсе дегім келеді. Еліміз – бірлік пен татулықтың мекені бола берсін.                                                                                                                                                                                                                                   Оқушылар алған лента түстері бойынша топқа бөлініп отырады.                                                                                                                                Мұғалім: «Бірлік бар жерде бақыт бар»                                                                                                                                                                                                                                              Отан- әр адамның жүрегіне жылы тиер қасиетті сөз. Адам жүрексіз өмір сүре алмайды. Отан- біздің туған жеріміз, өзіміздің туған- туысқанымыз, дос- жаранымыз бен тұратын еліміз.                                                                                                                                                     1 – топ: «Бірлік»

2 – топ: «Татулық»

Топ ережесі: 
Тәртіп сақтау.
Бір- бірін тыңдау.
Уақытты тиімді пайдалану.                                                                                                                                                                                                                                                   Өзара сыйластық.                                                                                                                                                                                                                                                                 Өз ойларыңды ашық айту.                                                                                                                                                                                                                                                        Топ өз атауларына сәйкес мақал айтады.                                                                                                                                                                                              1 – топ: «Бірлік» Бірлік болмай, тірлік болмас.                                                                                                                                                                                      2 – топ: «Татулық» Татулық табылмас бақыт.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс.
Топтастыру стратегиясы.
1 – топ. «Бірлік» «Қазақстанның Туы, Елтаңбасы, Әнұраны» тақырыбы бойынша үй тапсырмасын сұрау.
2 – топ. «Татулық »Отанымыз Қазақстан туралы әңгімелейді, дайындаған өлең шумақтарын айтады.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Қызығушылықты ояту. (слайд) Ой қозғау.
– Менің қолымда күн сәулесі шашыраған «Отанымыз Қазақстан» деген жазу тұр. Әр топтан оқушылар Отанымыз Қазақстанға байланысты теңеу сөздер айтамыз.
Әр жазылған теңеу сөздің «қандай?» деген сұраққа жауап беретінін, сын есім екендігін еске түсірту.
– Иә, бұл туы көкте желбіреп, шыңдары аспанмен таласқан Қазақстан мемлекетіміздің теңеулері.
Жаңа сабақ.
– Бүгінгі өткелі отырған сабағымыз «Қазақстан – көп ұлтты тәуелсіз мемлекет». (слайд)
Қазақстан халқының мемлекеттік тілі – қазақ тілі. Қазақ тіліміз арқылы күллі әлем мәдениетін, тарихын, әдебиетін танимыз.
16 желтоқсанда еліміз Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі күнін атап өтеді. Дәл осы күні «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Заң қабылданған. Оған дейін Қазақстан Республикасы Кеңестік Социалистік Республикалар Одағының құрамында болған. 1991 жылы 16 желтоқсаннан бастап Қазақстан жеке егеменді мемлекетке айналды. Қазақстанның өз Елтаңбасы, Туы, Әнұраны, Конституциясы бекітілді. Еліміз тәуелсіздік жолында көп күресті.
1991 жылы 1 желтоқсанда ел басшысы – Президенттің сайлауы болды. Содан бері мемлекетімізді алғаш сайлаған Президентіміз Н. Ә. Назарбаев басқарып келеді. Елбасымыз ел басқару жүйесінде халқымыздың жағдайын жақсарту үшін көптеген игі істер атқарып отыр. Жыл сайын мемлекетіміздің жарқын болашағы үшін дәстүрлі жолдауларын жолдайды.
Ортақ жұмыстар. (слайд)
1. Мақал – мәтелдердің жалғасын табу.
а) Отан -… да ыстық.
б) Отансыз адам -… орман.
в) Өзге елде сұлтан болғанша,
Өз еліңде… бол.
г) Туған жердей жер болмас,
Туған… ел болмас.

Тест.
1. Қазақстанның мемлекеттік тілі:
ә) орыс тілі а) қазақ тілі б) ағылшын тілі
2. Қазақстанның рәміздері:
ә) ту, елтаңба, төл теңге
а) елтаңба, ту, әнұран
б) президент, ту, парламент
3. Қазақстан халқының ұлттық ақшасы:
ә) доллар а) теңге б) сом
4. Қазақстан халқының бас қаласы:
ә) Алматы а) Ақтау б) Астана
5. Әнұран қалай айтылады?
ә) отырып айтылады
а) қолды жүрек тұсына қойып тұрып айтылады
б) түзу тұрып айтылады
6. Астана қаласы қай өзеннің бойында орналасқан?
ә) Нұра а) Ертіс б) Есіл
7. Мерекелерде, спорттық жарыстарда рәміздің қай түрі жоғары көтеріледі?
ә) ту а) елтаңба б) әнұран                                                                                       8.Астанадағы елге танымал бренд?                                                                               А)Бәйтерек ә)монумент б)хан шатыры                                                                9.Қазақстан Республикасының тұңғыш президент күні қашан?                                А)1желтоқсан ә)5 желтоқсан б) 16 желтоқсан                                        10.Ту,әнұран,елтаңба бір атаумен қалай аталады?                                                                 а)рәміздер ә)егемен б)тәуелсіз

ІІ.«Ой қозғау»     Жеке жұмыс                                                                                                                                                                                                                                                                Ойын «Кім табады?» Қоржын ішіндегі сұрақтарға жауап беру.                                                                                                                                                         -Қазақстан Республикасында қанша ұлттар мен ұлыстар мекендейді?(130-дан астам ұлттар мен ұлыстар мекендейді)-Қазақстан халқы Ассамблеясы қай жылы құрылды?( 1наурыз 1995 жыл)                                                                                                                           – 2015 жыл қандай жыл деп жарияланды?(2015 жыл Қазақстан халқы Ассамблеясының жылы)

ІІІ. Негізгі бөлім. «Мағынаны тану»

Презентация     

Қазақстан көп ұлтты мемлекет. Онда қазақтар, орыстар, ұйғырлар, өзбектер, корейлер, украиндар, дүнгендер және тағы басқа ұлт өкілдері тұрады. Олар өздерінің осындай кең байтақ Қазақ жерінде өмір сүріп жатқандарына қанша жыл өтсе де, Қазақ халқының осынша кең пейіл, қонақжай екендігіне көз жеткізді. Олар өз елдерінде болмасада, қазақтардың елін елім деп, жерін жерім деп құрметтеп, үлкен үлгілі отбасының кейпін көрсетуде. Әлем халықтарының мұндай көп ұлттан құрылған мемлекетте осыншалық тату – тәтті, бейбітшілікте өмір сүріп отырғандығы біздің елдің арқасы және олар мұны жақсы біледі, рахметтері шексіз екендіктерін білдіреді.

Біздің еліміз ынтымағы жарасқан, бірлігі нығайған үлгілі елдердің біріне айналды. Халық әрқашан бір жеңнен қол шығарып, бір жағадан бас шығарған қиындықты бірге бөлісіп, қандай жағдайда да өздерінің бірліктерін көсетіп келеді.

ҮІ. Ой-толғаныс.

1 – топ: «Бірлік»

«Бірлігі жоқ ел тозады, бірлігі күшті ел озады» дейді Қазақ мақалында. Бұл сөздің қаншалықты дұрыстығын өмір көрсетіп отыр.                                                                                                                                                                                                                                                                                                         Мынадай бір аңыз бар:

Бір қарт өзінің ұлдарына бір бума шыбықты сындыруды ұсынады. Ұлдары олай әурелеп, былай әурелеп шыбықты сындыра алмайды. Сонда қарт буманы шешіп, шыбықтарды бір талдап сындырып көруді ұсынады. Шыбықтар оп – оңай сынады.

Сонда ақсақал қария: «Бірігіп өмір сүрсеңдер, сендерге ешкімнің әлі келмейді, ал жеке – жеке өз беттеріңмен жүрсеңдер, әр қайысыңды біртіндеп құртады» – дейді.

Халқымыздың қанға сіңген осы берік бірлігі, ұйымшылдығы, басқа халықтармен одақтасып, достаса білу жеңістен жеңіске жеткізеді. Оған халық куә, тарих куә! Балалар, мен сендерге бір сұрақ қойғым келеді. Бұл әлемде адамзат баласына ең қажетті нәрсе не? 

2 – топ: «Татулық»

«Қазақта бірлік болмай, тірлік болмайды» – деген ұлағатты ұғым бар. Ендеше елімізде бейбіт өмір сүріп жатқан ұлттармен ұлыстар өкілдерінің татулығы артып, Қазақ елінің нығайып, өркендеуіне өз үлесімізді қоса берейік.

Мына бір аңызға тоқталайық

«Бір кісі бармақтай құсты ұстап алып торға қамап қояды. Тұтқын құс күні-түні дамыл көрмей «Отан», Отан, Отан…. » деп шырылдай береді. Құстың иесі: «Мұның да Отаны болғаны ма, ал Отаны болса қайда екен?» құсты ұшырып жеберейін де, ұшқан жағына қарап, ғажайып елге апаратын жолды біліп алайын» деп ойлайды. Сөйтіп торды ашып, құсты босатып жібереді. Құс ұшып шығып бар болғаны 10 қадам жердегі тастақты тақырдың арасында өскен жалғыз түп тікенге барып қонады. Сөйтсе, әлгі бұтада ұясы бар екен «Демек құстың Отаны – ұя салған жері болды ғой» деп ойлайды жаңағы адам. Шынында да адам түгілі құстарда ұя салып, мекендеген жеріне бауыр басып кетеді екен!

Туған жердей жат елдің болмайтыны ақиқат

Оған көңіл толмайтыны ақиқат.

Алтын торда алтын құс өсірсең де, бұлбұл құс

Өскен бағы болмаса, қонбайтыны ақиқат!

Сендердің алдарында «Қазақстан – көпұлтты мемлекет» атты мәтін жатыр. Қазір осы мәтінді оқимыз, аударамыз. Ең алдымен жаңа лексикамен танысайық /жаңа лексикалық минимум тақтада жазылып тұр/.
ЛЕКСИКА:
қабылдау – принять, одобрить
егеменді – суверенный
басқару нысаны – форма управления
орнықтыру – укрепить, закрепить
өкіл – представитель
теңқұқылы – равноправный
ресми – официально
қолдану – использовать
қарым-қатынас – отношение
Бағалау:
Құрметті оқушылар! Бүгінгі сабағымызды қорытындылай келе сендер болашақ жұмыскер маманы ретінде ел экономикасына өздерінің үлестерін қосасыңдар. Сондықтанда әрқашанда ынтымақтастыққа жұмыс жасай білейік деп – Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың жолдауындағы мына «Ырыс-ынтымаққа жолығады, дәулет-бірлікпен толығады», деген сөздермен сабағымызды аяқтаймыз.

Үйге тапсырма:

Елбасының қанатты сөздерін жазып келу.

 

 

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *