“Сарбаздарға рух берген киелі мешіт”


Баймаков Құрманғазы Кенжеғалиұлы

Аманкелді ауданы  Аманкелді жалпы білім беретін орта мектебінің  тарих және география мұғалімі

Қазақ елінің дамуы, Кеңес үкіметі құрылған кездегі қиыншылықтары мен жетістіктері және осыған үлес қосқан көтеріліс басшыларының екбектері  мен қызметтері ескеріледі.Әр сабақтарда 1916 ж қазақ даласын дүр-сілкіндірген «Патша жарлығы»,оған қарсы шыққан”Ұлт – азаттық үшін күрескен ұлы тұлғалар”,Ел басына күн туғанда атқа қонды көтеріліс басшысы Әбдіғапар хан, тәуелсіздік үшін күрескен Аманкелді батыр,Кейкі батыр олардың ерліктері, өмір деректері, қызметтері туралы баяндалады. Жеке жұмыста Курста оқушылар 1916 жылғы Ұлт азаттық көтерілістің қолбасшысы ретінде Әбдіғапардың аты алдыңғы қатарда тұр. Халқымыз, Әбдіғапар армандаған Егемендікке қол жеткізді. Халқымызды жүздеген жылдар қанаған патша үкіметі құлады, орнын басқан тоталитарлық жүйе де құрдымға кетті. Халқымыз емін-еркін дем алып өмір сүруіне толық мүмкіндік алды.Тек ерінбей-жалықпай адал еңбек ете біл. Әбдіғапар заманында халқын, туған-туыстарын, балаларын адал еңбек етуге үйретті, талап етті. 1926 жылы Торғай көтерілісін зерттеуге келген профессор К.В.Харлампович елде орнаған тәртіпті былай сипаттайды: «осы бір, билік өз қолдарына тиген кезде, Торғай елінде тәртіп күшейді, әдеттегі ұрлық, барымта сияқты қылмыстар азайды» – деп жазады.Тарих ақтандақ шың әділ басшы,еліне адал қызмет жасағаны баяндалса,Аманкелді бас  сардары шын батырлық, басшылық бейнелері өте-мөте уақиғалы дастандарда айқын суреттелген. Аманкелді туралы жазылған, айтылып келген уақиғалы жырлардың ішінде ең көлемдісі, ең күрделісі Есенбайұлы Сәт ақынның «Ер Аманкелді» атты дастаны соның дәлелі. Кейкі бабамыздың жылқы ұстаудағы өнері, ат құлағында. қаһармандығы мен батырлығын,  сұр мергендігі қазақты әлемге паш етіп көрсететіндей көзсіз ерлігі ,асыл қазыналары.елім деген ерен, ержүрек батырлардың ерлік істері,кқзсіз ерліктері, мәңгі ұрпақтан-ұрпаққа жалғасы патриоттыққа тәрбиелеуге «Өлкетану»Қолданбалы курс сабағына жоспарладым қазіргі өлкетану тарихының негізгі оқиғаларына байланысты, білімдерін тереңдетуге мүмкіндік береді.

Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан жолы – 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» Жолдауында (17 қаңтар, 2014 жыл) белгіленген «орта білім жүйесінде жалпы білім беретін мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек; Оқыту процесінде Smart технологияларды қолданудың негізгі ерекшелігі – бұл білім алушыларға өз бетімен немесе бірлескен түрде шығармашылық жұмыспен шұғылдануға, ізденуге, өз жұмысының нәтижесін көріп, өз-өзіне сын көзбен қарауына, ғылыми жұмыспен айналысуға мүмкіндік береді.Жаңартылған білім бағдарламасының ең бірінші ерекшелігі пән мазмұнының сперальды берілуі. «Білім беру үдерісі» (1960) атты еңбегінде қарастырылған танымдық теорияға негізделеді.                                                 Брунердің жұмысына негізделген спиральді білім беру бағдарламасының негізгі ерекшеліктері:

оқушы мектепте оқыған кезде тақырыпты немесе пәнді бірнеше рет қайталап оқиды, мұнда тақырыптар әртүрлі деңгейде қайталанады, кейде бір тоқсан аясында, кейде әр тоқсан сайын;
әрбір қайталап оқыған сайын тақырыптың немесе пәннің күрделілігі арта түседі, мұнда тақырыптар әрбір келесі деңгейде алдыңғыға қарағағанда анағұрлым күрделі әрі тереңдетіліп оқылуы тиіс;
жаңа білім алдыңғы біліммен тығыз байланысты және бұған дейін алынған ақпарат тұрғысынан қарастырылады, мұнда деңгей жоғарылаған сайын, тақырыптың күрделілігі артып отыруы керек.
Екінші ерекшелігі Блум таксономиясының оқу мақсаттарының ирархиясы. Оқу үдерісінде білу, түсіну, қолдану, талдау, жинақтау, бағалау сатыларында оқушылар іс-әрекет етеді.

Блум таксономиясы арқылы сұрақ қоя білу шарттары:

Үшінші ерекшелігі ортақ тақырыптардың меңгерілуі. Бастауыш сыныптарда сегіз ортақ тақырып бар. Олар барлық пәндерде де беріліп отырады. Тақырыптар бір-бірімен тығыз байланыста, сабақтастықта өтеді.

Төртінші ерекшелігі оқу мазмұнының ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді жоспарларының құрылып, құрылған жоспарлардың жүйелі іске асуы.

Бесінші ерекшелігі оқытудың тәрбиелік әлеуетін арттыру, оқушы бойында адамгершілік-рухани қасиеттерді қалыптастыру керек.

Оқушылардың бойында қалыптастыруды қажет ететін рухани құндылықтар мен дағдылар:

Алтыншы ерекшелігі білім беру деңгейлері аралығында пән бойынша сабақтастықты ескеруге мүмкіндік беретін толық оқу курсы бойынша педагогикалық мақсат қою болып табылады.Білім беру салалары мен пәндеріне тоқталатын болсақ, ол 6 саладан тұрады. Олар бір бірімен сабақтасып байланыста болады.

Жетінші ерекшелігі бөлімдердің мазмұны мен ұсынылған тақырыптардың уақыт талабына сай келуі, әлеуметтік дағдыларды қалыптастыруға назар аударуы.

Сегізінші ерекшелігі оқытудағы жүйелі-әрекеттік ұсыным (оқушының білім алу үдерісіне белсенді қатысуы). Белсенді оқу – оқушының мұғалімді енжар тыңдап қана қоймай, белсенді жұмысқа тартылуын көздейтін оқыту және оқу әдістерінің бірі болып табылады. Бұл тәсілдер оқу үдерісі жаттығудың алдында емес, оны орындау барысында жүзеге асырылатын құбылыс екендігін түсіндіреді

Жаңартылған білім мазмұны мен дәтүрлі білімді салыстыратын болсақ, ерекшеліктерді терең байқауға болады.

Қорытынды:Қазір «ХХІ ғасырдың мектебі мен мұғалімі қандай болу керек?».деген негізгі сұраққа жауап ізделуде. Білім берудің ұлттық модельне көшкен  қазіргі мектепке ойшыл, зертеууші, өз ісіне қатып қалған жаттадылықтан аулақ, тәжірибелік қызметте, педагогикалық үйлестіру шебер меңгерген психологиялық-педагогикалық  диогностика қоя білетін іскер мұғалім қажет.Мақсатты білім беру – тұлға дамуын жүзеге асыратын мәселе. Ал осы жалпы еуропалық стандартқа сай жаңа білім беру – жеке тұлғаның жан-жақты дамуына әкелетін бірден-бір жол! Ұстаздардың шығармашылық қабілеті, жаңашылдық әрекеттері, біліктілігі, физиологиялық және психикалық сапасы, педагогикалық кәсіптік біліммен сәйкестенеді. Бұл педагогикалық бағытта оқытушы мен оқушының өзара ықпалы, өзара дамуда, ынтымақтастықтан,дамудың жоғарғы деңгейіне жетуде мәні зор. Бүгінгі күні ақпараттар ағымы өте көп. Смарт технологияны қолданып, сабақты ұтымды жүргізу оқытушыдан терең білімділікті, оқу процесін шеберлікпен ұйымдастыруды талап етеді. Мұндай сабақ материалдары әр алуан ғылымдағы өзара байланыстарды оқушылардың зерделеуіне, олардың білімін арттыруға мүмкіндік береді.