Шаш ұштануына арналған табиғи косметикалық сарысу

05.10.2020

Нургалиева Наурызгуль Фазылжановна

«Қостанай қаласы әкімдігінің білім бөлімінің №10 орта мектебі»ММ биология пәнінің мұғалімі

«Қостанай қаласы әкімдігінің білім бөлімінің №10 орта мектебі»ММ

Тақырыбы:Шаш ұштануына арналған табиғи косметикалық сарысу

Құрастырушы: Биология пәнінің мұғалімі,  Нургалиева Наурызгуль Фазылжановна

                                          2020 жыл

КІРІСПЕ

    Қазіргі танда шашқа арналған әртүрлі құрамдар көбейіп жатыр.Бірақ,олардың шашқа деген пайдасы кішігірім.Көбінесе олардың құрамында керексіз,пайдасыз заттар кезедседі.Соған қоса,сыртқы жағдайлар мысалы:экология,ауа-райы, шашқа арналған үтік және т.б кері әсер етеді. Оның кесірінен адамның шашы тұсқылданады,түседі,үйіседі,құрғақтанады,қайызғақтанады және ұштары ұштанады.Сондықтан да,біз бүгінгі жоба жұмысымызда осы мәселелердің шешу жолы жайлы сөз қозғаймыз.

       Біздің зерттеу-жоба барысында қолданылған заттар көп емес,бірақ олардың  барлығы қолжетімді әрі пайдалы.Біз осы заттардың пайдасына өз көзімізді жеткіздік.Тақырыпты таңдаған себептеріміздің бірі де осы ,шашқа арналған сусабындардың құрамындағы компоненттері өздері жеке осы мәселені шешуге көмек бере алады ма?Оны қарапайым адамдар істей алады ма?Тек қана қолжетімді компоненттерден жасалынса болады ма?Сол себептен де,біз шашқа арналған сарысуды(сыворотка)жасап көргенбіз,зерттеуіміздің нәтижесін бүгін сіздерге көрсетеміз.

     Көптеген адамдарда сусабыннан гөрі сарысу несімен жақсы деген                        сұрақ туындайды?Үй сарысуы мен дүкен сарысу арасындағы                  айырмашылық неде?

          Бұл сарысу тиімді және арзан болатындай жасалған.Оған алое,шайқурай және кене майы сияқты ингредиенттер кіреді.Егер сіз дүкен сарысуын қолда жасалған сарысуынан нашар деп  ойласаныз,онда сіз қателесіз.Бұл ретте олар қолдан жасалған сарысу көптеген артықшылықтарға ие.Дүкен сарысуы өте ыңғайлы,өйткені оларды құрғақ және дымқыл шашқа қолдануға болады.Ол шашқа күтім жасайтын үш құралды қамтиды:бальзам,маска және мусс.Сарысу сау және зақымдалған шаш үшін де қолайлы.Сарысуды шашқа қолданғаннан кейін күтімді,сау және көлемі көтеріледі.

Барлық сарысуларда төрт белсенді компонент бар:

  1. Протеиндер
  2. Майлар
  3. Эластин
  4. Витаминдер.

     Сарысулар шаш қабыршықтарын қалпына келтіруге көмектеседі және бас терісін оттегімен қанықтырады.Осының арқасында шаш тез өсе бастайды.Алайда,сарысуды қолданар алдында бас терісін ылғалдандыру және сусабынның сілтілі компоненттерін бейтараптандыру үшін бальзам-шайғыш пайдалану ұсынылады.

     Кондиционерлерге, бальзамдарға және сусабындарға,маскаларға қарағанда бірнеше артықшылығы бар:

  • стайлинг әсері бар;
  • шаюды қажет етпейді;
  • ылғал және құрғақ шашқа жағыңыз;
  • шаш құрылымын қорғайтын және қалпына келтіретін емдік әсері бар;
  • шашты феннен қорғайды;
  • көлем береді;
  • ұзақ әсермен ерекшеленеді;
  • шашты ұзақ уақыт сақтайды.

  Ғылыми жұмыстың мақсаты:

  • Шәйқурай,майсана майы және алоэ өсімдігінің биологиялық ерекшеліктерін зерттеу;
  • зерттеу жұмыстарын қарастырып, жүйелеу;

   Негізгі зерттеу міндеттері:

  • Шәйқурай,майсана майы және алоэ өсімдігінің биологиялық ерекшеліктерін анықтау.;
  • Шаштың түрлері мен қасиеттерін анықтау;
  • Сарысудың артықшылықтары мен сусабыннан айырмашылығы;

Тақырыптың өзектілігі:

Қазіргі танда шашқа арналған әртүрлі құрамдар көбейіп жатыр.Бірақ,олардың шашқа деген пайдасы кішігірім.Көбінесе олардың құрамында керексіз,пайдасыз заттар кезедседі. Сондықтан да,біз бүгінгі жоба жұмысымызда осы мәселелердің шешу жолы жайлы сөз қозғаймыз.

  Зерттеу объектісі:

Қостанай қаласының №10 орта мектебінің территориясы.

   Ғылыми жұмыстың практикалық маңызы:

Біздің зерттеу-жоба барысында қолданылған заттар көп емес,бірақ олардың  барлығы қолжетімді әрі пайдалы.

   Ғылыми жұмыстың нәтижесі: Жасалынған сарысуды үйде істеп,қолдануға болады.

   Жұмыстың әдістемесі: Ғылыми әдебиеттерді талдау, эксперементің қою нәтижесін саралау, талдау және бақылау

1.Әдеби шолу.

  Майсана майы — кәдімгі кененің өсімдігінен алынған өсімдік майы, рициноль, линоль және олеин қышқылдарының триглицерид қоспасы. Майсана майы кептірілмейді, пленка жасамайды. Оның үлкен үлесін (80 %) тұтқыр рицинол қышқылының глицеридтері құрайды, ол үлкен молекулада тек бір қанықпаған байланыс бар. Қалғандары линолев және олеин қышқылдарының глицеридтеріне келеді. Майсана майы кененің тұқымынан суық престеу арқылы алынады. Майсана майын алу үшін сығатын кене жемістері жартылай өсімдік майларынан тұрады, олар сондай-ақ 15-20% ақуыз заттарынан тұрады. Фармацевтикалық өнеркәсіптің қажеттілігінде  кастор майын тазарту  үшін қолданылады.

   Алоэ-Африкада және Араб түбегінде таралған 500-ден астам түрі бар Асфодел тұқымдастарының суккулентті өсімдіктерінің түрі. Бұрын Алоэ туысы Алоев және Ксанторре тұқымдастарына жатқызылды.Алоэ Вера қазір Медициналық және косметикалық препараттарды дайындағанда кеңінен қолданылады. Бірақ бұл өсімдіктің емдік қасиеттері туралы ежелгі заманда жақсы білген. Алоэ туралы бірінші ескерту б. з. д. 1500 жылы көрсетілді.Ол бірінші рет Эберс папирусында тіркелген. Арабтар, Алжир және Марокко шипалы өсімдіктерін жиі пайдаланды. Ежелгі Қытай мен Үндістанда да алоэның қасиеттерін белсенді пайдаланды. Алоэ Вера ұйқысыздық, асқазанның бұзылуынан, бас ауруларынан, қышудан, күйіктен және тақыр бастықтан дәрі ретінде қолданылған. Алоэ Вера шырынның көмегімен жараларды емдейді, теріге күтім жасады.

   Шайқурай — гүлді өсімдіктердің тұқымдастары Зверобойлардың  тәртібі қос жапырақты өсімдіктерге ұқсас. Бұрын бұл түр әдетте Клузиялық отбасы құрамында қаралды.Зверобой  ежелгі Грецияда және Римде дәрілік зат болып саналды. Ол туралы Гиппократ, Дисоскорид және Үлкен Плиний айтқан. Зверобой туралы Аюрведе айтылады.

1.1.Шайқурай мен алоеның  сорттарын жіктеу.

  Үш қырлы жапырақты шайқурай-көпжылдық шөпті өсімдік; шайқурайдың тұқымдасы шайқурай түрі . Ол жабайы Еуропаның оңтүстігінде, Италияда, Грецияда, Кипр, Мальта, Түркияда, Израиль мен Иорданияда, Синай түбегінің солтүстігінде, Тунисте өседі. Үш қырлы жапырақты шайқурайдың-биіктігі 20 см-ге жуық көпжылдық өсімдік. Қатты, күшті,сабақтарының диаметрі 3-4 мм.Жапырақтары ұсақ, сопақ пішінді. Жапырақтың шеті тісті. Жапырақтарының өзгеруі қауырсын тәріздес.Мамыр-маусым-қазан аралығында гүлдейді.

*
*
  1. 1 сурет(Үш қырлы жапырақты-көпжылдық шайқурай)

  Үлкен шайқурай-көпжылыдық шөпті өсімдік.Түрі шайқурай, шайқурайлардың тұқымдасы. Сабақ түзу, төрт қырлы, жалаңаш, тегіс, кейде жоғарғы бөлігінде тармақталған. Сабақтың биіктігі 50-120 см.Жапырақтары ұзын-жұмыртқа тәрізді немесе ұзын пішінді, үшкір, супротивті, сабақтарға толы.Жапырақтардың ұзындығы 4-6 (10—ға дейін) см, ені 0,5-4 см.Жапырақтың төменгі бөлігі оң түсті, шеттері тұтас

.

2сурет (Үлкен шайқурай)

  Дамымаған шайқурай-бір жылдық шөпті өсімдік, шайқурайлардың тұқымдасы.Зверобой тұқымдастарының түрі. Шөп өсімдігі, жалаңаш, ұзындығы 5-10 см. Сабақ тік, кейде жоғары, дөңгелек, бұтақты, жұқа. Ұзындығы 0,7—1 см. гүл түсінің ұзындығы 1-6 мм.

3 сурет ( Дамымаған шайқурай)

Алоэ қатпарлы-Асфодел тұқымдас Алоэ тектес ағаш немесе бұта өсімдігіАлоэ қатпарлы-шағын ағаш немесе бұта. Биіктігі 3-5 м.сабақтарға бөлінген. Алоэ үшін жапырақтарының ерекше нысаны бар: бұтақтарында олар 2 қатар желімен орналасқан, олардың әрқайсысында 10-16 жапырақтардан. Жапырақтардың түсі қою-жасыл, ұзындығы 300 мм, ені 40 мм, пішіні эллиптикалық, жалпақ, әрең байқалатын тісті жиектері ба Алоэ қатпарлы-Асфодел тұқымдас Алоэ тектес ағаш немесе бұта өсімдігі

4 сурет (Алое қатпарлы)

  Алоэ жолбарыс-көпжылдық шөпті шырынды өсімдік, алоэ тобының түрі Асфоделовые бұрын бұл түр Ксанторреев отбасына жатқызылды. Оңтүстік Африка мен Намибияда таралған. Биіктігі 20-30 см, 3 қатарда орналасқан 18-24 жапырақтары бар өсімдік. Жапырақтары шырынды-жасыл түсті, біркелкі емес ашық-жасыл жолақтары бар. Жапырақтары ұзындығы 10-15 см, табанының ені шамамен 3-6 см.Сыртқы  жарақатына қарай, су мөлшері мен жасына байланысты сыртқы жапырақтары қурап алтын-қоңыр түске боялады.

                                    5 сурет (Алое жолбарыс)

Алоэ ағаш тәрізді-мәңгі жасыл шырынды өсімдік, алоэ тұқымдастарының түрі Асфодел . Оның табиғи таралу аймағы Оңтүстік Африканы қамтиды — Мозамбик, Зимбабве, Свазиленд және Малави .Алоэ ағаш тәрізді-мәңгі жасыл шырынды, төменгі және қатты бұталы ағаш немесе бұта, биіктігі 2-5 м, қатты тармақталған, цилиндрлік, сұр-қызғылт-сары тамыр

.      

6 сурет (Алое ағаш тәрізді)

  Шаш ұштары үшін майсана майы бірнеше ғасыр  бойы  қолданылады. Табиғи майсана майы құрамында шаш құрылымын қалпына келтіретін дәрумендер, минералдар мен қоректік заттар бар. Олеин қышқылы және триглицеридтер бір-бірімен қосылған жабысқақ зат түзеді, ол:

  • зақымдалған талшықтарды біріктіреді,
  • шашқа сау көрініс береді.
  • қоректік заттар ішінен шаш жамылғысына әсер етеді, осылайша өсуді жылдамдатады. Бөлінген шаш үшін кене майы пленкалы орау немесе маска түрінде жағылады.

2.Майсана майының,шайқурайдың және алоеның шашқа деген пайдасы.

  Шайқурайда көптеген пайдалы заттар, соның арқасында ол емдік қасиеттерге ие. Өсімдік құрамында илеу заттары (10-12%), флавоноидтар (гиперозид, рутин, кверцитрин, мирицетин, лейкоантоцианттар), сапониндер, бояғыштар (гиперицин – 0,1-0,4%, псевдогиперицин, гиперин, франгулаемодинантранол), эфир майы ( 0,2-0,3%), шайырлы заттар (17%), каротин, аскорбин қышқылы бар.Ерте заманнан бері жүрек ауруларын, ревматизм, суық тию, тұмау, бас аурулары, бауыр, асқазан емдеу үшін суда дайындалған  шайқурай шөбі тұнбаларын қолданды.Тек жақында ғана дәрігер-ғалымдар аңның тағы бір пайдалы қасиетін тапты. Клиникалық зерттеулер көрсеткендей, зауыт жүйке жүйесіне оң әсер етеді және антидепрессивті әсері бар.

Бактерияға қарсы заттар бас терісімен жақсы күреседі, тері қабатының майлылығы мен майлылығын жояды. Сондай-ақ, шайқурай маскалары:

  • қышуды тыныштандыруға көмектеседі.
  • қайызғақты жояды.
  • шаш құрылымында ылғалды сақтай алады.
  • шашты күшейтеді, оның қорғаныс кедергісін қалпына келтіреді.
  • шашты жоғалтуды емдеуге және қалың және сау етуге болады.
  • шаш көлемі мен пішінін ұзақ сақтауға мүмкіндік береді.

  Алоэ бас терісіне тыныштандыратын, қабынуға қарсы және ылғалдандыратын қасиеттері бар өсімдіктер арасында құрметті жетекші орынға ие. Сондықтан оның шырыны шашқа күтім жасау үшін қолданылады.Біздің шашымыз үшін ең пайдалы алоэ шырыны болып табылады, ол:

  • шаш жамылғысының денсаулығын қолдайды
  • тітіркенген бас терісін тыныштандырады;
  • шашты нығайтады; өсуді белсендіреді;
  • жылтыратады
  • табиғи серпімділігін қайтарады.

  Алоэ құрамында минералды тұздар, С витамині, илеу заттары, катехиндер, каротиноидтар, флавоноидтар, ферменттер бар. Сондай-ақ, алоэ А және Е дәрумендеріне, сондай-ақ В топтарына, көмірсуларға, амин қышқылдарына және шашты нығайтатын басқа да пайдалы заттарға бай.

2.1 Шаш және оның түрлері.

 Шаш- адам келбетіне келбет қосады.Адам өзіне бет бейнесіне  шаш сәні үйлесімін тауып, стиль бірлігін құрайды.Кемшіліктерін жасыратын шаш сәнін, шаш қою үлгісін табу керек.Жастыгымызбен сұлулығымызды ұзақ уақыт сақтагымыз келсе, біз өзіміздің сырт келбетімізге ұдайы күтім жасауымыз керек.

  Шашт  қалыпты, құрғақ, майлы болып 3 түрге бөлінеді.

  1. Қалыпты шаштың негізгі ерекшелігі-орташа қалыңдық, қаттылық, қалыңдық. Олар күн сәулесін жақсы көрсетеді, сондықтан жылтыр және сау көрініс бар. Бұл суға шомылғаннан кейін бірнеше күн бойы байқалады.
  2. Құрғақ шаштың құрылымы шаштың өзегі өте жұқа және кез келген әсерлерге жоғары сезімталдығымен ерекшеленеді.
  3. Майлы шаш қорғаныс май қабығымен жабылған. Олар басқа шаштарға қарағанда әлдеқайда икемді және күшті. Алайда, мұндай шаштың жылтырлығы күңгірт.

3.Тәжірбиелік бөлім

3.1.Зерттеу әдісі және нәтижесі.

    Бірнішіден,біз шайқурай өсімдігін және майсана майын дәріханадан ал,екіжылдық алое өсімдігін дүкеннен сатып алдық.

   Екіншіден,шайқурай шөбін ыстық суға қайнатып,оны сүзгіден өткіздік сосын тоңазытқышқа салдық.

Үшіншіден,екіжылдық алоены алып,кесіп ішіндегі шырынын бөліп оны жеке ыдысқа салдық.

  Арнайы дайындалған ыдысымызға суытылған шайқурай шөбінің 60 % ын құйдық, алоеның шырынының   30 %қостық .Майсана майының  20 %алдық

   Төртіншіден,барлық қоспаларды араластырдық,жеке ыдысқа құйдық. Тоңазытқышқа салдық . Ол салқын және  қаранғы жерде сақталуы керек.

  Сарысуды қолдану барысы .

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         Біздің табиғи қолдан жасалған ұштанудан қарсы  сарысуымыз шашқа көп әсерін тигізді.Мысалы:көлем, жылтырлық, тарауға икемділік,жұмсақ және ең маңыздысы ол шашты ұштану мәселесінен құтқарды.Сонымен қоса ол барлық жастағы адамдарға қолдануға болады.Ол тек қана қол жетімді ғана емес және де өзінің құрамындағы  компоненттерге байлансты ол емдік қасиеттерге толы.Ол аллергиялық реакцияларды қоздырмайды.

ҚОРЫТЫНДЫ

    Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына «Қазақстан-2050» стратегиялық жолдауында «Ұлт денсаулығы-біздің табысты болашағымыздың негізі» деген сөзіне сай қазіргі таңда адам денсаулығына аса мән беріліп отыр. Осыған орайда біз ұсынған таза табиғи препаратты қолдану азаматтар денсаулығын сақтауда дұрыс шешім екеніне баса назар аударылды.Сол себепті біз,шаш күтіміне арналған сарысуымызды жасадық.Зерттеу барысында біз көптеген пайдалы мәліметтерді қабылдадық.Және де оны практикада қолданып көрдік. Шәйқурай,майсана майы және алоэ өсімдігінің биологиялық ерекшеліктерін анықтадық..Зерттеу жұмыстарын қарастырып, жүйелеп көрдік.Осы жоба жұмысымыздың арқасынды табиғи компаненттерден тұратын қолдан жасалған сарысуды жасай алдық.Осы сарысу шашқа серпімділік, сұлулықтарауға икемділік, жылтырлық және көлем берді.Сарысудың құрамындағы шайқурай шөбі шашымызға қалындылық берді, оның қорғаныс кедергісін қалпына келтірді. Ал алое өсімдігі шашты нығайтты ,өсуді белсендендірді.Және де майсана майы шашқа жеңілділік пен жұмсақтылықты  берді.Сондықтан да біз ғылыми жұмысымыздың мақсаттары мен зерттеу негізінің мінттеріне жеттік деген сенімдеміз. Біздің сарысуымыз өзге де осы мәселемен шалдыққан адамдарға көмек береді деп үміттенеміз

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1.Касторовое масло. Энциклопедия Кругосвет.

2.Casselman, William Gordon Castor. Bill Casselman’s Canadian Word of the Day.

3.Энциклопедический словарь лекарственных, эфирномасличных и ядовитых растений / Сост. Г. С. Оголевец. — М.: Сельхозгиз,

     4.Об условности указания класса однодольных в качестве вышестоящего     таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Однодольные».

5.Универсальная энциклопедия лекарственных растений / сост. И. Н. Путырский, В. Н. Прохоров. — М.: Махаон, 2000. — С. 115—116. — 15 000 экз. — ISBN 5-88215-969-5.

6.Алоэ пёстрое (англ.): информация на сайте GRIN.

7.Зверобой большой: информация на сайте molbiol.ru  

8. https://www.telosbeauty.ru/about/enciklopediya/forma-volos.html

9.https://voloscentr.ru/fakty-o-volosah/tipy-volos