В) «Толқын» өлеңінің көркемдік ерекшелігін талдау арқылы таниды.

С) өзара бағалауды жүзеге асырады, топта, ұжымда бірлесе отырып жұмыс жасауда өз пікірін білдіруге, дәлелдеуге үйренеді.

түрлі- түсті қағаздар,стикерлер.

2 минут

1. Табиғаттың тылсым күші (толқын)

2. Сөйлеген кезде ауаға таралатын тербеліс. (толқын)

3. 4 жасында мектеп есігін ашқан ақын? (Мағжан

4. Білім бұлағы (Кітап)

І. Үй тапсырмасын сұрау: БИНГО 1,2,3

БИНГО 1

1.      “ұлтшыл” деген айып тағылып түрмеге отырғызылды. (Мағжан)

2.      М.Жұмабаев кім? (ақын, педагог, методист, аудармашы, прозашы, полиглот)

3.      Кеңестік дәуірде ұлт тәуелсіздігі үшін күрескен әдебиеттің бес арысы:( М. Жұмабаев,
Ж. Аймауытов, Ш. Құдайбергенұлы, М. Дулатов, А. Байтұрсынов)

4.      Мағжанның әнімен халық арасына кең тараған өлеңі? («Сен сұлу»)

5.      «Қай өлеңін оқысаңыз да, әлде өкіндіреді, әлде мұңайтады, әлде…»   (жалғастырыңыз)

6.      Тасбиық санап бүгіліп,

Жерге қарап үңіліп…

7.      Омбы қаласында М.Жұмабаевқа сабақ берген белгілі қазақ ақыны? (М.Дулатов)

8.      Мағжан кімдерге сенді? (жастарға)

9.      Орманы жоқ, шуы жоқ,

Тауы да жоқ, суы жоқ,…

БИНГО 2

1.      Мағжан дүниеге келген өңір (Солтүстік Қазақстан, Булаев, Сасықкөл)

2.      «Сүйемін» өлеңі қандай көңіл күй басым? (Мұңайтады)

3.      Ақынның тұңғыш өлеңдер жинағы қашан, қандай атпен басылды? (1913ж. «Шолпан)

4.      Мағжан әкесі (Бекен)

5.      Көзінде көк нұры жоқ,

Аузында жұмақ жыры жоқ…

6.      Жүрген ескі заңымен

Алдындағы малымен…

7.      М.Жұмабаевтың поэмасы? («Қорқыт» , «Баян»)

8.      Қоюшы режиссері Марат Қоңыровтың Мағжан туралы деректі фильмі қалай аталады? («Тыңда, тағдыр»)

9.      Ақын  білім алған  қала?

БИНГО 3

1.      «Мен Мағжанды сүйемін. Европалығын, әшекейін сүйемін» деп жазған кім? (М.Әуезов)

2.      Мағжанның әнімен халық арасына кең тараған өлеңі? («Сен сұлу»)

3.      М.Жұмабаев өлеңдері қай сарында жазылды? (ұлтжандылық)

4.      Күлдей күңгірт шашы бар,

Тоқсан бесте жасы бар…

5.      Мағжан әкесі (Бекен)

6.      Ұйқы басқан қабағын,

Бастыра киген тымағын,

Жалғаулықты жар көрген,…

7.      қазақ тайпаларының ең алғаш қауым болып біріккен одағы. (Алаш)

8.      Неше жасында мектеп есігін ашты? (4)

9.      Ақын кімдерді, нелерді сүйді? (қарт анасын, жарын, елін, туған Сарыарқасын)

бөлім

ІІ. Дәптерлеріңе  «Толқын» деген сөздің мағынасын қалай түсінесіңдер бір сөйлеммен     жазыңдар.

Толқын дегеніміз –табиғаттың тылсым күші.

-Топтастыру әдісі. Интернет тақтаға  жазады.

ІІІ. Толқын қандай болады? Көз  алдарыңа елестетіңдер.Бірлесіп жазып шығыңдар.

Ортақ жұмыстарын жария етеді.

Қара, Көк, шулы, көбікті, суық. (жазады)

1.                Теңізге барғаныңыз бар ма? Толқынды көргеніңіз бар ма? Кинодан көрсеңіз де әсеріңді бір ауыз сөзбен білдір.

Оқулықтан «Толқын» өлеңін ашып оқыңыз.

Өлеңді оқығандағы    өз сезімің?
Өлең ұнады ма? Неліктен? Қалай әсер етті?
Ақын өлеңде қандай мәселені сөз етеді?

“Толқын” атты өлеңінде ақын өмір философиясы туралы толғанады.
Толқыннан толкын туады,
Толқынды толқын қуады,
Толқынмен толқын жарысад, —

деп, ақын айтқандай, өмірдің өзі бірін-бірі қуған, жарысқан осындай толқындардан тұрмақ. Өмір ағысы осындай.

Тапсырма №1.

В) Әдеби  теориялық ұғым .

– Оқушылар сендер бұрын кейіптеу, лирика ,қайталау деген ұғымды естіп пе едіңдер?

1-топ:

Кейіптеу – жансыз табиғат құбылысын кәдімгі тірі адамға, жан дүниесіне ұқсатып, жандандыра, құлпырта суреттейді. Әдебиеттегі мұндай тәсілді кейіптеу деп атайды.

Лирика – көркем әдебиеттің негізгі саласының бірі. Ол адамның көңіл күйін, сезім дүниесін бейнелеп көрсетеді.

Лириканың түрлері:

Қайталау.Белгілі бір ұғымға назар аударту үшін бір сөзді не сөйлемді қайта-қайта айтуды қайталау деп атайды.

Қайталаудың түрлері:

Тапсырма №2 ( 7 минут)

Өлең құрылысына талдау жаса

1.Тақырыбы _____________________________

2.Авторы_________________________________

3.Идеясы ________________________________

4.Кейіпкерлері____________________________

5.Жанр түрі ______________________________

6.Шумақ _________________________________

7.Тармақ _________________________________

8.Буын саны ______________________________

9.Бунақ саны ______________________________

10.Ұйқас түрлері ___________________________

  «Толқын»

4 шумақты, 6 тармақты,

7,8 буынды, 2 бунақты, аралас ұйқас

Тол/қын/нан // тол/қын  туа/ды, //                              а, 7 буынды,

Тол/қын/ды //  тол/қын  қуа/ды, //                              а, 7 буынды

Тол/қын/мен  тол/қын  жа/ры/сад.       б, 8 буынды

Кү/ңі/ре/ні/сіп  ке/ңес/пен,                                          в, 8 буынды

Біт/пей/тін бір е/гес/пен                                              в, 7 буынды

Жа/ры/сып жар/ға ба/ры/сад.               б, 8 буынды

Тапсырма №3. «Тапқырлық таныт»

М.Жұмабевтың “Толқын” өлеңіндегі әдеби теориялық ұғымдарды тауып көр

1.Толқыннан толқын туады,

Толқынды толқын қуады, (Анафора )

2.Меруерт көбікке оранып ( Эпитетті метафора )

3. Ерке бала былдырлап, сылдыр, сылдыр, сылдырлап ( кейіптеу )

4. Мөлдірлетіп көз жасын, Жасымен жуып жартасын,

Сүйіп сылқ-сылқ күледі. ( кейіптеу )

5. Жыландай жүзге бұралып (Теңеулі метафора)

6. Толқыннан толқын туады,

Толқынды толқын қуады, (Дамыту)

Өлең оқығандағы сезімдерін жеткізеді. Өлеңде ақынның қандай мәселені сөз еткенін

айтады.

Әр топ әдеби теориялық ұғымдар туралы жазады және қорғайды.

Қорытынды

«Тематикалық теннис» әдісі

1-топ: Мағжан

2-топ: Толқын

3-топ: Әдеби  теориялық ұғым

Оқушылар берілген тақырыптар бойынша негізгі сөздер айту

арқылы рефлексия жасайды.

2.“Мағжандай болу арманым” эссе жазып келеді.