Естаева Кульшат Таурбековна

Биология пәні мұғалімі

Шал ақын ауданы , Сергеевка қаласы, қазақ орта мектебі

Мектеп директорының аты- жөні: Исина Ырысты Олжабаевна

Қазіргі талапқа сай оқу мен оқытуда оқушылар білімін тексерудің рөлі зор. Ол оқушылар білімінің деңгейін көрсетеді, қай жерден кемшілік кеткенін анықтауға болады және одан әрі оқу- тәрбие үдерісін жетілдіру жұмыстарын жоспарлауға негіз болып табылады.

Оқушылар білімін тексерудің негізгі міндеті- оқушылар білімін бақылау, сараптау және бағалау.  Оқушылардың  сабаққа дайындалуын қадағалау , алған білімдерін жүйелеу және қайталауға  бағытталған   іздендіру тапсырмаларын орындату. Білімді тексеруден басқа дамыту, оқуға үйрету, тәрбиелеу міндеттері де кіреді. Білім мен тәрбие беру міндеттері негізінен тексеру кезінде өтеді, ал білімді меңгеру міндеті қорытынды тексерісте іске асады.

 

Тексеру барысында оқушылардың әр түрлі оқулықтармен қосымша жұмыс жасағаны, интеллектуальді  дамығаны, практикалық  жұмысты қаншалықты меңгенргені көрінеді,  сонымен бірге терминдерді  негіздей алды  ма, биологиялық үдерістер мен құбылыстарды анықтап, теориялық заңдылықтар бойынша  мысалдар келтіре алғандығы анықталады. Оқушылар тапсырманы орындау барысында алған білімдерін қолдана алғандығын, теориялық білімдерін заңдастырып қорытындылағанын байқауға болады. Табиғат құбылыстарын бақылап, ой түйіндегенін де анқытауға мүмкіндік туады.

Білімдерін тексеру барысында мұғалім оқушылар білімдеріне толықтырулар мен түзетулер енгізеді.

Тарау бойынша ағымдық және қорытынды білім тексеру түрлерін өткізуге болады.

Ағымды тексеріс әр сабақта болады, бірақ оқушылардың дайындық деңгейін толық көрсете алмайды. Алтарау бойынша  бақылау жұмыстары тақырыпты ашадыжәне басқа тақырыптармен байланыстырып, логикалық ойлауға жетелейді және жиынтық қортындылау ретінде тоқсандық пен жартыжылдық  білім деңгейлерін көрсетеді.

Мысалы:  8- сыныпта «Асқорыту жүйесі» тақырыбын өткеннен кейін сыныпта шағын өздік жұмысын жазбаша түрде былай ұйымдастырамын. Тапсырмалар екі нұсқада беріледі. Әр нұсқада сұрақтарға жауап беру, сөйлемді аяқтау, дұрыс жауабын табу және суретпен жұмыс болады.

 

Күні____________    Аты, тегі________________________      сынып________

• нұсқа

 

1. Сұрақтарға жауап бер
2. Қоректенудің маңызын көрсет __________________________________________

___________________________________________________________________

2. Асқорыту жүйесінің мүшелерін ата ________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________

3. Аш ішекте ас қандай өзгеріске ұшырайды? ____________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Тістің түрлері мен қызметін ата. ________________________________________________________________________________________________________________________________

 

5. Сілекейдің қызметі. __________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

6. Ас қорыту жүйесінің жұқпалы ауруларын ата. __________

______________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Соқырішек асқорыту жүйесінің қай бөлімінде болады? ___________________

___________________________________________________________________

 

1. Сөйлемді аяқта
2. Сілекй бөліну орталығы ________________________________орналасқан.
3. Шартты рефлекс пайда болады, егер ________________________________

___________________________________________________________________

3. Ашығу пайда болады _________________________________________ ___________________________________________________________________

_____________________________________

• Дұрыс жауабын таңда

1. нәруыздар ыдырайды:

а) ауыз қуысында;

б) қарын мен аш ішекте;

в) тек қана қарында;

г) тек қана аш ішекте.

2. Организмде қорғаныш пен жылу реттеу қызметін атқарадыЗащитную и теплоизоляционную функцию в организме выполняют:

а) нәруыздар;

б) майлар;

в) көмірсулар.

3. Қарында қандай орта:

а) бейтарап;

б) қышқыл;

в) сілтілі.

1. Жұп санмен белгіленген асқорыту жүйесінің мүшелерін атаңыз

2. _______________________________ ________________________________ 4. _______________________________ ________________________________ 6. _______________________________ ________________________________ 8. _______________________________ ________________________________ 10. ______________________________ ________________________________ 12. ______________________________ ________________________________

 

Күні____________    Аты, тегі________________________      Сыныбы________

2– нұсқа

 

1. Сұрақтарға жауап беріңіз
2. Асқорытудың маңызын көрсет _____________________________________

____________________________________________________________________

2. Асқорыту бездерін атаңыз _______________________________

____________________________________________________________________

___________________________________________________________________

3. Ауыз қуысы мен асқазанда астың өзгеруі ___________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

4. Тістің сыртқы және ішкі құрылысы? __________________________

____________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Қарында қышқылдық орта қалай түзіледі, маңызы қандай? ______

________________________________________________________________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

6. Адамдағы ішқұрт ауруының қоздырғыштарын ата. ________________

____________________________________________________________________

7. Ұлтабар асқорыту жүйесінің қай бөлімінде орналасқан? ________

____________________________________________________________________

 

1. Сөйлемді аяқта
   1. Асқорыту орталығы

________________________________________орналасқан.

2. шартсыз тежелу пайда болады, егер ______________________________

____________________________________________________________________

3. Тойым сезімі пайда болады _______________________________________ ____________________________________________________________________

 

• Дұрыс жауабын таңда

1. Майлар ыдырайды:

а) ауыз қуысында;

б) қарын мен аш ішекте;

в) тек қарында;

г) тек аш ішекте

2. Ең негізгі энергия көзі:

а) нәруыздар;

б) майлар;

в) укөмірсулар.

3. Асқазанның негізгі ферменті:

а) пепсин;

б) трипсин;

в) птиалин.

 

1. Тақ санмен белгіленген асқорыту жүйесінің мүшелерін ата.

1. _______________________________ ________________________________ 3. _______________________________ ________________________________ 5. _______________________________ ________________________________ 7. _______________________________ ________________________________ 9. ______________________________ ________________________________ 11. ______________________________ ________________________________ 13. ______________________________ ________________________________

 

 

 

Осындай жұмыстарды бөлім соңында ғана емес тақырыпты өткенде де ұйымдастыруға  болады.

Оқущылар білімін  тексеру мен саралауда жазбаша жұмыстардың маңызы зор, білім тексерудің жаңа формасы мен әдісі- тәсілдері пайда болады .

Жылдық оқу жүктемесіне сай  анатомия курсын аптасына 2 рет оқиды, арнайы сынақ сабақтары қарастырылмаған.   Мұндай жұмыстарды ұйымдастыру оқушыларды түгел қамтиды  және баға қорын арттыру үшін мұғалімге тиімді.

Осыған ұқсас тапсырмаларды топпен жұмыс кезінде де орындатуға болады. Мысалы:

1 – топ карточкадағы 3 сұраққа ауызша жауап береді. /жеке- жұпта- ортада талқылау арқылы/  (жауап ауызша)

2 – топ карточкадағы 3 сұрақты орындайды   (жауап жазбаша)

3 –топ термин сөздерді пайдаланып  сөзжұмбақ құрастыруға болады

4- топ шығармашылықпен жұмыс жасап, әр түрлі суреттермен, сөзжұмбақтарды шешумен айналысады.

Топпен жұмыс істеудің маңызы зор, онда оқушылар өз ойларын құрдастарының арасында еркін айтып, бір- бірлерінен үйренеді, білімдерін практикада қолдануға бағытталады.

Биология сабақтарында оқушылар білімін тексеруде  шығармашылық әдістерді пайдаланудың маңызы зор.