Қазақстандағы ЖЭС және оның нәтижелері
Ж.М.Зейнегабиева тарих пәнінің оқытушысы
Қарағанды қаласының медицина колледжі
Сабақтың тақырыбы: Қазақстандағы ЖЭС және оның нәтижелері
Сабақтың түрі: дәріс
Сабақ өткізу уақыты: 90 мин.
Сабақтың мақсаты: Жаңа экономикалық саясат жылдарындағы Қазақстан және оның нәтижесі туралы білімдерін кеңейту.
Сабақтың міндеттері:
Білімділік: 1920 жылдардағы қоғамдық-саяи өмір туралы білімдерін еске түсіру. Қазақстандағы жер-су реформасы, жаңа экономикалық саясат, оның қиындықтары мен табыстары туралы білу. Жаңа экономикалық саясаттың себептерін түсіну және басты оқиғаларды анықтау. Жаңа экономикалық саясатының Қазақстан тарихында алатын орнына баға беру.
Тәрбиелік: Сабақ барысында студенттерді сөздікпен жұмыс жасауға («экономика», «реформа», «декрет», «одақ», «артель», «аграрлық», «кооператив», «бюджет», «трест»), жауапкершілікке, жұмыс орнындағы тиянақтылыққа, басқаның пікірімен санасуға, қиындықты жеңе білуге тәрбиелеу.
Дамытушылық: Студенттердін танымдық қабілетін жетілдіру, өзіндік көзқарасын қалыптастыру, ойын еркін жеткізу, ізденіске жетелеу.
Студент білуі қажет:
ЖЭС-қа көшудің әлеуметтік-экономикалық және саяси болжамдары. Кәсіпорындары шаруашылық есепке көшірілуі. Тауар-ақша қатынасы қызметінің кеңеюі (сауда еркіндігіне мүмкіндік беру, табиғи еңбек нарығын ақшаға алмастыру, 1922 1924 ж.ж. ақша реформасы). Азық-түлік диктатурасын алып тастау.
Социалистік, капитализмге дейінгі және стихиалық-нарықтық тенденциялармен күрес: «кім-кімді» мәселесі. Экономиканың түрлі құрылымдарының қалыптасуы. Қазақстанның оңтүстігіндегі жер-су реформасы мен оның нәтижелері.
ЖЭС-тың әлеуметтік-экономикалық нәтижелері. Өндірісті, көлікті, ауыл шаруашылығын қалпына келтіру ісінің басталуы. Кооперативтік қозғалыс. Сауданың дамуы. Тарихтағы ЖЭС-тың аяқталу кезеңі мәселесі.
ЖЭС идеологиясынан алшақтаудың басталуы. 1927-1928 ж.ж. ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруде күштеу әдісіне көшудің басталуы. Салық режимінің күшеюі. Жаппай антишаруалық репрессиясының басталуы.
Өлкедегі мәдени өмір. Ұлттық зиялылардың пісіп жетілген идеялары: Мағжан Жұмабаев, Ахмет Байтұрсынов, Ж. Аймауытов, М. Дулатов, Ә. Бөкейханов, Шәкірім Құдайбердіұлы т.б. қызметі, шығармашылығы. Жаңа қазақ кеңес зиялыларының қалыптасуы.
Қазақстандағы медицинаның дамуы.
Студенттің жасай білуі:
– әртүрлі дерек көздеріндегі тарихи ақпаратты ізденуді жүргізу;
– тарихи ақпарат көздеріне сынисараптама жүргізу (дерек көзінің авторына, мерзіміне, жағдайына және оны жарыққа шығару мақсатына сипаттама жасау).
– әртүрлі таңбалық жүйедегі берілген тарихи ақпаратты сараптау (мәтін, карта, кесте, сызба, дыбыстық визуалдық қатар);
– тарихи проблемаларға құрылған пікірталастарға қатысу, тарихи мәліметтерді дәйек ете отырып, талқыланған сұрақтар бойынша өзіндік көзқара пен бағыт қалыптастыру.
«Қазақстан тарихын» оқу пәнінен игеруі тиіс базалық құзыреттіліктер:
БҚ 2.1– ҚОҒАМДЫҚ ӨМІРІ: Студент қоғамдық өмірге белсене қатысады
БҚ – 3.2КОМАНДАМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУ: әртүрлі топта жұмыс жасап жауапкершілікке үйретеді.
Пәнаралық байланыс: Саясаттану «Саяси билік»
Пәншілік байланыс: «Ауыл шаруашылығын жаппай ұжымдастыруға көшіру», «Қазақстандағы индустрияландыру және оның ерекшеліктері мен нәтижесі»
Сабақтың жабдықталуы:
карта, дәрістің мәтіні, кесте, таратпа парақтар, білімдерін тексеретін тапсырмалар
Студенттерге арналған әдебиет:
Негізгі:
Қазақстан тарихы (1914-2009 жж.): Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық/ М.Қозыбаев, К.Нұрпейіс, Қ.Жүкешев. Өңд., толықт. 2-бас. – Алматы: «Мектеп» баспасы, 2009. – 240 бет, суретті
Қосымша:
Рысбаев К. Қазақстан Республикасының тарихы. – Алматы, 1999.
Оқытушыға арналған әдебиет:
- Қазақстан тарихы. 5 томдық. 1, 2, 3, 4, 5. ТТ. – Алматы, 1996, 1998, 2002, 2010, • Қазақстан тарихы ежелгі дүниеден бастап бүгінгі күнге дейін. Оқу құралы. –• Қозыбаев М.Қ., Бекмаханова Н.Е. Қазақстан тарихы. – Алматы, 1991.
- Кәдіқұлова Г.Қ. Қазақстан тарихы: Оқулық.-Алматы, 2005.
- Мусин Ч. Қазақстан тарихы. – Алматы, 2003.
- Сабыров С. Қазақстан тарихы. – Алматы, 1997