«Ақылды саусақтар-ақылды балалар»


Шубаева Назгул Бергеновна
Жаңаарқа ауданы Атасу кенті Жаңаарқа ауданының  білім бөлімінің «Психологиялық педагогикалық түзету кабинеті» КММ-сі дефектолог мұғалімі

1.
Автордың толық аты-жөні
Шубаева Назгул Бергеновна
2.
Қызметі
Дефектолог мұғалімі
3.
Жұмыс орны
«Жаңаарқа ауданының психологиялық-педагогикалық түзету кабинеті»
4.
Жұмыстың тақырыбы
«Ақылды балалар-ақылды саусақтар»
5.
Бағыты
Жоба
Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданы Атасу кенті

Жаңаарқа ауданы білім бөлімнің «Жаңаарқа ауданының Психологиялық-педагогикалық түзету кабинеті» КММ-сі

дефектолог мұғалімі

Шубаева Назгул Бергеновна

 

«Ақылды балалар-ақылды саусақтар»  Жобасы.

Жоба  тақырыбы: «Ақылды балалар-ақылды саусақтар»

Жоба жетекшесі: Шубаева Назгул  Бергеновна

Бағыттылығы:  дамуында ауытқуы бар балалардың ұсақ моторикасын дамуы жайлы біліктілігінің артылуына бағытталған дефектологиялық жоба.

Жоба түрі:  дефектологиялық  ақпараттық іс-тәжірибелік жоба.тордың толық аты-жөні

Жобаның мақсаты:

-Дидактикалық –көрнекі құралдары мен материалдары арқылы балалардың ұсақ моториканы дамыту;

-Негізгі саусақ жаттығуларды ата-аналарға жасауға үйрету, саусақ жаттығулар орындау барысында ерекшеліктері;

-Ата-аналарды ППТК-дегі дефектологтың әдістерімен және тәсілдерімен таныстыру.

Жобаның қатысушылыры: «ППТК» КММ-нің  ерекше білім қажет беруге ететін балалар,  дефектолог мұғалімі..

Міндеттері:

1.Түзете-дамыту сабақтарда ата-ана арасындағы қарым-қатынас орнатып, ата-аналардың талаптарын және ұсақ моториканың деңгейлерін анықтау қажет.

2. Дамуында ауытқуы бар балалардың ұсақ моторикасын дамыту барысында   ауызекі тілді,  зейінді, ойлау қабілетін, есте сақтау қабілетін дамыту;

3. Дамуында ауытқуы бар балалардың қызығуышылығын, ынтасын, мотивациялық жағын тәрбиелеу.

Жобаның өзектілігі:

Дефектологиялық процесінде шынайы  талаптар жүйесі анықталады. Олар:

-Дамуында ауытқуы бар балалардың шынайы талап жүйесінде анықталатын талаптар;

-Дефектологиялық сабақтарға дамуында ауытқуы бар балалардың ата-аналарды қатыстырып және білім беру жүйесін тиімді және инновациялық,  дәстүрлі емес технологияларды қолдану;

-Ата-аналар балалардың ұсақ моторикасы дамуы жөнінде туындаған мәселесі мен өзектілігін анықтау.

Тақырыптық өрісі: саусақ жаттығулары, арнайы құралдарымен қолдың бұлшық еттерін уқалау; графомоторлық дағдыларын дамытуға қолданылатын көрнекіліктер, дидактикалық ойындар.

Дефектологиялық зерттеу объектісі – ерекше білім қажет ететін балалар .

Дефектологияның негізгі мақсаты дамуында ауытқуы бар балалардың психофизикалық, эмоционалдық және ұсақ моторикасының жағдайын  дамыту.

Дефектологиялық жұмыста қажетті:

-Ата-анаға баласының ұсақ моторикасын дамуы туралы мағлумат беру;

-Саусақ жаттығулардың орындауын ата-аналарға түсіндіру және көрсету;

-Дамуындағы ауытқуы бар балаларға қажетті, пайдалы талаптарды белгілеу және үйдегі жағдайда сабақтағы жеткен жетістіктерін бекітіп отыру қажет.

Күтілетін нәтиже:

-саусақтардың дифференциалды қимыл-қозғалысы жақсарады; танымдық қабілеттері (зейіні, ойлауы, есте сақтауы, қиялы, қабылдауы) дамиды; ауызекі сөйлеуі жақсарады, сөздік қоры молайады;

-ата-аналар саусақ жаттығуларды және басқа да ұсақ моториканы дамытатын әдіс-тәсілдерді үйдегі жағдайда белсенді түрде жасату;

-берілген кеңестер арасынан ұсынылған тапсырмаларды ата-аналар өз бетінше қолданту.

-барлық сабақтарда саусақтардың дифференциалды қимыл-қозғалысын дамыту;

-қолданылған саусақ жаттығуларды үйде міндетті түрде орындатқызу;

-дамуында ауытқуы бар балалар үйренген саусақ жаттығуларды өз бетінше көрсету.

-ұсақ моторикасын дамытуға арналған материалдар;

Жобаны әрі қарай дамыту:

-жобанының  үшінші кезеннің материалдық жұмыстар дайындап , реттеу.

-жобаны  жариялап, басқа арнайы педагогтарымен тәжірибе алмасу;

-осы жобаның тақырыпқа арнайы педагогтарымен презентация мен практикалық семинар өткізу;

-ата-аналарға және педагогтарға арналған дефектологтың ұсыныстар, консультациялыық кеңестер әзірлеу.

«Ақылды балалар-ақылды саусақтар» жобаны пайдалану көзделіп отыр:

-«ППТК» мекемеге жаңадан келген балалармен жұмыс жүргізу;

-Түзету-дамыту сабақтарында инновациялық және дәстүрлі емес технологияларды еңгізу;

-Әріптестерден, ғылыми журналдардан іс-тәжірибе жинақтап, түзету-дамыту сабақтарда қолдану.

Саусақ жаттығуларды орындау көрсеткіштері:

-Саусақ жаттығуларды дұрыс орындаса, қалыпты – 0 ұпай;

-Саусақ жаттығуларды орындау барысында қалыптан төмен болса-2;

-Саусақ жаттығулары орындай алмаса , төмен болса-3 ұпай;

«*»- түзете-дамыту жұмыстары  жалғасуда;

Тузете-дамыту жұмыстары нәтижесінде жақсарды-1 ұпай.

 

Ерекше білім қажет беруге бар балалардың ұсақ моторикасының жағдайы :

1-7  ұпай санын көрсетсе, баланың ұсақ моторикасының жағдайы : қалыпты

8-14  ұпай санын көрсетсе, баланың ұсақ моторикасының жағдайы: қалыптан төмен

15- 24  санын көрсетсе, баланың ұсақ моторикасының жағдайы: төмен

«Саусақтар амандасады» жаттығуы.

 

 

 

 

«Қоян» саусақ жаттығуы.

.

 

 

« Бұзау жаттығуы».

 

. «Тауық жаттығуы».

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ерекше білім қажет беруге ететін бар балалардың  саусақ жаттығуларды оқу жылы орындауы мен түзете-дамыту жұмыстары барысында үйренгені бойынша қорытындысы:


Аты-жөні
«Жұдырық-қабырға-алақан»
«Қоян»
«Үйрек»
«Бұзау»
«Ешкі»
«Тауық»
«Саусақ

тар амандасады»
«Қайшы»
Зерттеу

кезеңі
Қорытынды
1
Қайыржан А.
2
0
0
0
0
0
0
0
2
+
2
Ағзамсофа А.
2
0
0
0
0
0
0
0
2
+
3
Қырықбай Д.
0
0
0
0
0
0
2
2
4
+
4
Сағынтай Д.
3
3
3
3
3
3
3
3
24

5
Қауазханов И.
3
3
3
3
3
3
3
3
24

6
Қауазхан М.
3
3
3
3
3
3
3
3
3

7
Болат Е.
2
0
0
0
0
0
0
0
2
+
8
Муса А.
2
0
0
2
0
0
0
0
4
+
9
Сайлаубай Ә.
2
0
2
2
2
2
2
2
14

10
Берікұлы М.
2
0
0
0
2
0
2
2
8

11
Әлікәрим С.
0
0
0
0
0
2
2
2
6
+
12
Амангелды Б.
0
2
0
2
0
2
2
2
10

13
Қаламбек Н.
2
0
0
2
0
0
2
2
8

14
Қаламбек Д.
0
0
2
2
0
0
2
2
8

15
Төлеутай Ж.
3
3
3
3
3
2
3
3
23

16
Серикова Д.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+
17
Исатаева А.
2
0
2
2
0
0
0
0
2
+
18
Истаева А.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
+
19
Абдурахманова О.
3
3
3
3
3
3
3
3
24

20
Қайрат Л.
2
0
0
2
0
0
0
0
4
+
21
Аманбай Б.
2
2
0
2
2
2
2
2
14

22
Өмірхан Ә.
2
0
0
0
0
0
2
0
4
+
23
Адаев Р.
3
3
3
3
3
3
3
3
24

24
Сагитов Э.
3
3
3
3
3
3
3
2
23

25
Нұрлан Т.
2
2
0
2
0
2
2
2
12

26
Исабеков Ұ.
2
2
0
2
2
2
2
2
14

27
Болат А.
2
2
2
2
2
2
2
2
16

28
Орман А.
2
0
2
2
2
2
2
0
10

29
Сембек А.
2
0
0
2
0
0
0
0
4
+
30
Төкен А.
3
3
2
3
3
2
3
2
21

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Аты-жөні
«Қолдың бұлшық еттері жағдайы»
«Өз-өзіне қызмет көрсету дағдылары
«Затты бір қолдан екінші қолға беру  »
«Ұсақ заттарды бір ыдыс

тан екінші ыдысқа салу   »
«Допты екі қолмен ұстап алу    »
«Мон

шақтарды тізбек

теу»
«Конструкторларды құрастыру   »
«Ермек-сазбен жұмыс жасау   »
Зер

т

т

е

у

Қоры

тынды
Әлсіз
Әлсіздеу
Қалыпты
Тырысып  қалу
1
Қайыржан А.

+

0
0
0
0
0
0
0
0
+
2
Ағзамсофа А.

+

0
0
0
0
0
0
0
0
+
3
Қырықбай Д.

+

2
0
2
2
2
2
2
12

4
Сағынтай Д.

+
3
3
3
3
3
3
3
21

5
Қауазханов И.

+
3
3
3
3
3
3
3
21

6
Қауазхан М.

+
3
3
3
3
3
3
3
21

7
Болат Е.

+

0
0
0
0
0
0
2
2
+
8
Муса А

+

0
0
0
0
0
0
2
2
+
9
Сайлаубай Ә.

+

2
0
0
2
2
2
2
10

10
Берікұлы М.

+

2
0
0
2
2
2
2
10

11
Әлікәрім С.

+

2
0
0
2
2
2
2
8

12
Амангелды Б.

+

2
0
0
0
2
2
2
8

13
Қаламбек Н.

+

2
0
0
2
2
2
2
10

14
Төлеутай Ж.

+

3
2
3
3
3
3
2
19

15
Қаламбек Д.

+

2
0
0
0
2
2
2
8

16
Серикова Д.

+

0
0
0
0
0
0
0
0
+
17

Исатаева А.

+

0
0
0
2
2
2
2
8

18
Истаева А.

+

0
0
0
0
0
0
0
0
+
19
Абдурахманова
+

3
2
2
3
3
3
3
19

20
Қайрат Л.

+

0
0
0
0
0
2
0
2
+
21
Аманбай Б.

+

2
0
2
2
2
2
2
6
+
22
Өмірхан Ә.

+

0
0
0
0
2
0
0
2
+
23
Адаев Р.
+

3
3
3
3
3
3
3
21

24
Сагитов Э.

+

3
2
3
2
3
3
3
19

25
Нұрлан Т.

+

2
2
2
2
2
2
2
14

26
Исабеков Ұ.

+

2
2
2
2
2
2
2
14

27
Болат А.

+

2
2
2
2
2
2
2
14

28
Орман А.

+

2
0
2
2
2
2
2
12

29
Сембек А.

+

0
0
0
0
0
0
2
2
+
30
Төкен А.

+

2
2
2
3
3
2
3
17

Ұсақ моторикасының жағдайын зерттеу мен іс-тәжірибелік көрсеткіші бойынша нәтижесі.

2016-2017 оқу жылындағы дефектологиялық зерттеу жобасы мен іс-тәжірибелік бойынша нәтижесі.


Аты-жөні
Қолдың бұлшық еттерінін жағдайы
Саусақтардың қимыл қозғалысы
Өз-өзіне қызмет көрсету дағдылары
Заттармен іс-әрекет жасау
Саусақ жаттығуларды орындауы
Графомоторлық дағдылыры
1.
Мұхаммедқанапия  З.
0
0
0
0
2
3
2.
Қаламбек Н.
0
2
2
2
2
3
3.
Серікова Д.
0
0
0
0
0
0
4.
Аманғалиқызы К.
0
0
0
0
0
0
5.
Абдурахманова О.
2
2
3
2
3
3
6.
Исатаева А.
0
0
2
0
2
2
7.
Аманбай Б.
0
0
2
2
2
3
8.
Болат А.
2
2
2
2
2
3
9.
Сагитов Э.
0
2
3
2
3
3
10.
Костромин Р.
0
2
0
0
2
2
11.
Әликәрім С.
0
0
0
0
2
2
12.
Қауазхан М.
2
3
3
3
3
3
13.
Болат Е.
0
0
0
0
0
2
14.
Қауазханов И.
2
2
3
3
3
3
15.
Исабеков Ұ.
2
2
2
2
2
2
16.
Советова Д.
0
0
0
0
0
2
17.
Ардақ М.
0
0
0
0
0
2
18.
Шапау Н.
0
0
0
0
2
2
19.
Сағындық М.
0
0
3
0
2
2
20
Беженарь В.
0
0
0
0
0
0
21
Беженарь А.
0
0
0
0
0
0
22
Берікұлы М.
0
0
0
0
2
0
23
Төлеутай Ж.
2
2
3
2
3
3
24
Балтабай А.
0
0
0
0
2
2
25
Сағынтай Д.
2
3
3
3
3
3
26
Мұхаммедқанапия Д.
0
0
0
0
2
2
27
Усик Р.
0
0
0
0
0
0
28
Усик Д.
0
0
0
0
2
2
 

2017-2018 оқу жылындағы дефектологиялық зерттеу жобасы мен іс-тәжірибелік бойынша нәтижесі.

-қалыпты болса -0 ұпай

-қалыптан төмен болса-2 ұпай;

-төмен болса-3 ұпай;

-«-» -Түзете-дамыту  жұмыстары жалғасуда

+Түзете-дамыту жұмыстары нәтижесінде жақсарды- 1 ұпай


Аты-жөні
Қолдың бұлшық еттерінін жағдайы
Саусақтардың қимыл қозғалысы
Өз-өзіне қызмет көрсету дағдылары
Заттармен іс-әрекет жасау
Саусақ жаттығуларды орындауы
Графомоторлық

дағдылыры

(қаламды дұрыс ұстау, сурет салу, бояу; дәптерде жазу)

«-»

Түзете-дамыту жұмыстары  жалғастыруда

 

«+»Түзете-дамыту жұмыстары нәтижесінде жақсарды

 

 

1
Төкен А.
0
2
3
2
3
3

2
Абдурахманова О.
2
2
3
2
3
3

3
Орман А.
2
2
2
2
2
2

4
Қайыржан А.
2
2
0
2
0
0

1
5
Қырықбай Д.
2
2
2
2
0
2

1
6
Исатаева А.
0
2
0
2
0
0

1
7
Ағзамсофа А.
0
0
0
0
0
0

1
8
Сайлаубай Ә.
2
2
2
2
2
2

1
9
Қауазхан М.
3
3
3
3
3
3

10
Қауазхан И.
3
3
3
3
3
3

11
Болат Е.
2
2
0
2
0
0

1
12
Исабеков Ұ.
2
2
2
2
2
2

13
Болат А.
2
2
2
2
2
2

14
Берікұлы М.
2
2
2
2
2
2

1
15
Әлікәрім С.
2
2
0
2
0
2

1
16
Аманбай Б.
2
2
2
2
2
2

17
Төлеутай Ж.
3
3
3
2
2
3

18
Муса А.
2
2
0
2
0
2

1
19
Нұрлан Т.
2
2
0
2
0
2

1
20
Амангелді Б.
2
2
0
2
2
2

1
21
Адаев Р.
3
3
3
3
3
3

22
Сағынтай Д.
3
3
3
3
3
3

23
Истаева А.
0
0
0
0
0
0

1
24
Серікова Д.
2
2
0
2
0
0

1
25
Қаламбек Н.
2
2
0
2
2
2

1
26
Қаламбек Д.
2
2
0
2
2
2

1
27
Қайрат Л.
2
2
0
2
0
0

1
28
Өмірхан Ә.
2
2
0
2
0
0

1
29
Сембек А.
2
2
0
2
0
2

1
30
Сагитов Э.
2
2
3
2
3
3

В.А. Сухомлинский: «Ойын баланың алдынан өмір есігін ашып, оның шығармашылығық қабілетін дамытады. Ойынсыз ақыл-ойы қалыптасуы мүмкін емес».

Төмендегі  тапсырмаларды дамуындағы ауытқуы бар  балалардың ұсақ моторикасын дамыту барысында қолданамын.

Түзете-дамыту сабақтарында төмендегі тапсырмалар бірімен-бірі алмасып, баланың қызығуышылығын арттыру мақсатында жүргізіледі.

Жобаның жоспары:


Тапсырмалар
Өткізілетін түзете-дамыту дефектологтың жұмыстары
Жауапты маман
1.
Жеке құжаттарды толтыру
Дамуындағы ауытқуы бар балалардың ұсақ моторикасының жағдайын зерттеу.Балаларға жеке дамыту бағдарламасының құру.
Дефектолог
2.
Түзету-дамыту жұмыстарымен таныстыру
Ата-аналарға консультациялық кеңес беру, баланың ұсақ моторикасының жағдайының зерттеу нәтижесімен таныстыру,дефектологтың жұмыс жоспарымен таныстыру, жеке ұсыныстар беру.
Дефектолог
3
Қолдың бұлшық еттерін дамыту жұмыстары
«Су-Джок терапиясы», «Криотерапиясы», «Жаңғақпен уқалау», «Дәстүрлі емес уқалау жасату(губка, щетка, т.б)
Дефектолог
4.
Саусақтардың қимыл-қозғалысының дамыту
«Саусақтарымен жыбырлат», «Бір саусақты көрсетші», «Екі саусақты көрсетші», «Алақанды көрсетші», «Саусақтарды жан-жақта болғанын көрсет», «Саусақтарды біріктір», «Жылан қалай жүреді?» «Дабылды ұрғыла», «Жұдырықпен үстелдің үстінде ұрғыла», «Шапалақта».
Дефектолог
5.
Өз-өзіне қызмет көрсету дағдыларын дамыту
«Бет-қолын жуынғанын  келтіру», «Шашты тарақпен тарау», «Бет орамалмен сүртіну», «Қасықпен, шанышқымен тамақтану», «Өз бетінше киім-кешекті киіну», «Аяқ-киімнің бауын байлау», «Құлыпты жабу», «Теледидар қосу», «Электршамды жағу», «Қолғапты, перчатки киіп,көрсету».
Дефектолог
6.
Заттармен іс-әрекетті жасау
«Заттарды бір қолдан екінші қолға беру», «Ұсақ тағамдармен жұмыс», «Қысқыштармен жұмыс», «Конструкторларды құрастыру», «Пазлдарды құрау», «Моншақтарды тізбектеу», «Ермексазбен жұмыс», «Балық аулау», «Қолғапты қолдарға киіп түймелерді бір-біріне түйістіру», «Таяқшалардан пішіндерді жасатқызу», «Қарындаштарданпішіндерді жасату», «Қайшымен жұмыс жасату», «Пластмас пішіндерді жіпке тізбектеу»
Дефектолог
7.
Саусақ жаттығуларды орындауға үйрету
«Жұдырық-қабырға-алақан», «Үйрек», «Қоян», «Сиыр», «Ешкі», «Саусақтар амандасады», «Қайшы», «Тауық». Осы саусақ жаттығұлар үлгі  бойынша, көрнекіліктер арқылы, бірігіп немесе көмек арқылы жасалынады.
Дефектолог
8.
Еңбеккке баулу
Әр түрлі мерекеге байланысты шығармашығылық тапсырмалар, іс-шара кезіңде түрлі бұйымдар жасау тапсырмалар беріледі, байқауға ата-анамен бірлесіп балалардың шығармашылық жұмыстарды жіберу.
Дефектолог
9.
Графомоторлық дағдыларын дамыту.
«Қаламды дұрыс ұстау», «Лабиринт», «рафарет арқылы бастыру», «Дайын суретті бояту», «Суреттерді штрихтеу», «Нүкте бойынша сурет салу», «Өз бетінше сурет салу», «Таяқшаларды жазу», «Саңдарды жазу», «Әріптерді жазу».
Дефектолог
10.
Кеңес беру
Ата-аналарға жеке кеңес беру. Баланың жетістіктері мен қиыншылықтарын айту.
Дефектолог
11.
Ата-аналардың пікірі
«Өз баланыздың ұсақ моториканың жағдайын бағаланыз»
Ата-аналар.
Осындай дәстүрлі және дәстүрлі емес инновациялық технологияларды қолдану барысында дамуында ауытқуы бар балалардың ұсақ моторикасын дамытуға  тырысамын. Балалардың ұсақ моторикасын барлық сабақтарда, әсіресе үй жағдайында  практикалық тапсырмалар беру кезіңде дамытуға қажет.