«Сарматтардың саяси тарихы»


Жетпісбай Майра Ықсанқызы

№47 жалпы білім беретін орта мектебі тарих пәні мұғалімі

Мектебі:   № 47 ОМ
  Сабақ:     Тақырыбы:« Сарматтардың саяси тарихы »
  Күні:     Мұғалімнің аты-жөні:  Жетпісбай Майра Ықсанқызы
  Сынып:  5   Қатысқандар саны:   Қатыспағандар:
  Осы сабаққа негізделген оқу мақсаттары   5.3.2.1 – Қазақстан территориясындағы ерте көшпелілердің  халықаралық  сахнадағы орнын анықтау
  Сабақ мақсаттары:   Барлық оқушылар:Сарматтардың тарихи сахнадан дербес күш ретінде жойылуына әкелген себептерді маңыздылық деңгейіне қарай орналастырады,анықтайды
Оқушылардың басым бөлігі:Сарматтардың Риммен қарым қатынасын терең зерттеп,қосымша мәлімет арқылы талдайды  
  Кейбір оқушылар Скифтер мен парсылардың соғысын зерттеп,дәлелдемелер келтіреді,олардың іс әрекеттерін салыстырады,бағалайды
  Ойлау дағдыларының деңгейлері   Білу,түсіну,қолдану,талдау,жинақтау,бағалау
Тарихи концепті Дәлел:Сарматтардың халықаралық аренадағы орнын анықтап,сабақ барысында сарматтардың басқа елдерімен қарым қатынасын анықтап,түрлі авторлардың жазбалары  негізінде дәлелдер келтіреді  
Бағалау критерийлері 1.Оқушылар сарматтар мен скифтердің қарым-қатынасын сипаттайды 2.Сарматтардың Риммен қарым қатынасын терең зерттейді 3.Сарматтардың халықаралық аренадағы орнын анықтайды 4. Сарматтырдың тарихи сахнадан дербес күш ретінде жойылуына әкелген себептерді анықтайды
  Тілдік мақсат Оқушылар: Тақырыпқа қатысты терминдерді қолданып, сарматтардың саяси байланысы туралы мәтінді талдайды (оқылым-айтылым) Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер: Мәтіннен сарматтар мен скифтердің қарым қатынасын сипаттайтын үш сөйлемнен аспайтын тұжырымдар жазады (1.Жағымды факт——————– Дәлелдер———————————————————- 2.Жағымсыз жақ ——————————- Дәлелдер) Жазылым бойынша ұсыныстар: Сарматтардың скифтермен қарым қатынасы б.з.д 3 ғ өзгереді.Өзгеру ахуалы не себеп болды деп ойлайсыздар?………………. Сарматтардың Риммен қарым қатынасы неліктен әр тарихи кезеңде әр түрлі болды
  Пәндік лексика және терминдер Скифия,Сарматия
Құндылықтарға  баулу  Қазақстанның халықтарының достық пен келісім дәстүрін сақтап,ұлғайтып,ұрпақтан ұрпаққа беруді жалғастыру
Пәнаралық байланыс Дүние жүзі тарихы, қазақ әдебиеті, жаратылыстану
Алдыңғы оқу 1 минут       Білу Өткен тақырыпты қайталау. Сәйкестендіру. Сарматтардың қоныстанған аймағы мен ескерткіштерін сәйкестендір. 1 Атырау облысы, Жылыой ауданы Сынтас ексерткіші А 2 Ақтобе облысы Мартөк ауданы Аралтөбе ескерткіші В 3 Елек өзенінің бойы Бесоба ескерткіші С   Жауабы 1 2 3 В С А
                                                                      Жоспар
  Жоспарлаған уақыт есебі    Жоспарланған        Ресурстар
  Басы 2 минут               Ұйымдастыру кезеңі    Тренинг . « Татулық-достық кепілі» (бүгінгі сабақтан күтілетін нәтиже жайлы)   Қатысушыларға шеңбер құрып тұруға және 3 топқа бөліну ұсыны- лады: қазақтар, жапондықтар, африкандықтар. Кейін әрбір қаты- сушы шеңбер бойымен жүріп, «өз амандасу тәсілімен»  барлығы- мен сәлемдеседі: «қазақтар» құшақтасады, «жапондықтар» бастарын иеді, «африкандықтар» мұрындарымен амандасады.    
        Топқа бөлу   3 минут         Оқушыларды 5 топқа кеспе қағаздары арқылы бөлу.Топтардың аттары «Бесоба», «Сынтас», «Аралтөбе», «Терең»,  «Бәйте».Осы археологиялық ескерткіштерге сәйкес кеспе қағаздарға ұғымдар жазылады         Оқушылар топтың атауы болған ескерткіштерге сәйкес терминдерді тауып,өз тобына отырады.Әр топта шешімін бірінші тапқан оқушы топбасшысы
      1-тапсырма   1 минут               Білу Өткен тақырыпты қайталау. Сәйкестендіру. Сарматтардың қоныстанған аймағы мен ескерткіштерін сәйкестендір. 1 Атырау облысы, Жылыой ауданы Сынтас ексерткіші А 2 Ақтобе облысы Мартөк ауданы Аралтөбе ескерткіші В 3 Елек өзенінің бойы Бесоба ескерткіші С   Жауабы 1 2 3 В С А     Бағалау критерийі Тапсырма Дескриптор Берілген мәтін бойынша жүйелі жұмыс жасайды.   Сұрақтарды нақты, әрі түсінікті құрас- тыру қажет. Сәйкестендіру. Сарматтардың қоныстанған аймағы мен ескерткіштерін сәйкестендір Қазақстан территориясын мекендеген сарматтардың археологиялық ескерткіштерін біледі; Сармат қорғандарының орналасуын анықтайды Қалыптастырушы бағалау Бағдаршам әдісі                       Нақты сұрақ– көк түс Ауытқушылық бар– сары түс Түсініксіз– қызыл түс     Сармат-савроматтар бірлестігі. Ұлы дала мемелкеттері, Алматы «Аруна»; Қазақстан тарихы. Энциколапедиялық анықтамалық, Алматы «Аруна» 2010, 653 б.;                     Бағдаршам тақтаға ілінеді. Оқушылар түстер бойын-ша көрсетеді.
  Ортасы   15 минут                                                                                   Түсіну Тапсырма 2. «Қалам столдың ортасында» әдісі. Әр топқа берілген тапсырма бойынша ойлануға уақыт беріледі. Сонан соң «дөңгелек стол» ережесін қабылдай отырып, ортаға  қаламын қою арқылы өз қатысымын белгілейді. Қалам ортада жатпаса, қатысушы өз ойын айта алмайды. Жұмыс барысында әр топ ортасына плакаттар мен маркерлер беріліп, әр топ өз жұмыстарын плакатқа түсіреді. «Көр-шіге бару» әдісі бойынша топ басшылары көрші топтар жұмысын бақылайды. 1-топ тапсырмасы. Сарматтар мен скифтер 2-топ. Сарматия мемлекеті 3-топ. Батыс сарматтары 4-топ.Шығыс сарматтары 5-топ.Сарматтар мен Рим империясы   Бағалау критерииі Тапсырма Дескриптор 1. Сарматтардың Риммен,скифтермен,Боспор патшалығымен қарым қатынасын түсінеді     1.Мәтіннен оқыған-дарын  жазбаша түрде  қағазға түсі- ру және оны ауызша баяндау.                       Сарматтардың  халықаралық  сахнадағы орнын сипаттайды   Сарматтырдың тарихи сахнадан дербес күш ретінде жойылуына әкелген себептерді маңыздылық деңгейіне қарай орналастырады,анықтайды         Қалыптастырушы бағалау     «Көршіге бару»     Ұнады:     Ұсыныс:     Өзгеріс:     АКТ, оқулық, плакат, маркер, қарындаштар Карта Баспасөз деректері
  5 мин               7 мин Қолдану Мәтіннен сарматтар мен скифтердің қарым қатынасын сипаттайтын үш сөйлемнен аспайтын тұжырымдар жазады (1.Жағымды факт——————– Дәлелдер———————————————————- 2.Жағымсыз жақ ——————————- Дәлелдер) Талдау Сарматтардың скифтермен қарым қатынасы б.з.д 3 ғ өзгереді.Өзгеру ахуалы не себеп болды деп ойлайсыздар?………………. Сарматтардың Риммен қарым қатынасы неліктен әр тарихи кезеңде әр түрлі болды Бағалау критерийі Тапсырма Дескриптор Берілген мәтін бойынша жүйелі жұмыс жасайды.   Сұрақтарды нақты, әрі түсінікті жазады Әр топ сұрақтарға өздерінің жауаптарын ұсынады. 1.Сарматтардың скифтермен қарым қатынасы б.з.д 3 ғ өзгеріунің себептерін талдайды 2. Сарматтардың Риммен қарым қатынасы неліктен әр тарихи кезеңде әр түрлі болғандығының себептерін талдайды   Қалыптастырушы бағалау «Екі жұлдыз, бір тілек»   Жинақтау «Ақиқат»  «Жалған» 1.Сарматтар скиф патшасына жалданып,әскери қызмет етті 2.Б.з.д ІІ ғ сармат тайпалары Дунай мен Еділдің аралығында үстемдік етті 3.Сарматтар б.з.д Іғ Римге қарсы күрескен Боспор елінің патшасы Митридатты қолдады 4.Б.з. 4ғ римдіктер ғұндарды талқандап,бір бөлігін өзіне қосып алды 5.Рим сарматтарға алым төлеп отырды Қалыптастырушы бағалау   Бағдаршам әдісі                         Бағалау ПОПС-формуласы: 1.Менің ойымша——————————— 2.Себебі мен оны былай түсінемін———————– 3.Оны мен мына фактілермен дәлелдеймін————– 4.Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім———————————————————-                 Кері байланыс орнату 1.Маған қиындық келтерді. Себебі … . 2. Маған түсіну қиын болмады. Себебі … .       .
  Аяқталуы 5 минут Рефлексия: Тақырыпты зерттеп мен———————— Білмедім————————————— Білдім———————————————— Түсіндім————————————————- Түсіндім және қолдана аламын——————————- Өзгелерді ұйрете аламын————————————-  
Қосымша ақпарат: Интернет, АКТ
Саралау – Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз? Бағалау – Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз? Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау
1.А – қабілеті әлсіз оқушы –  Білу деңгейінен бастап қолдану  деңгейіндегі тапсырмаларының бәрін орындайды В – қабілеті орта деңгейлі оқушы: Білу деңгейінен бастап талдау деңгейіндегі тапсырмаларының бәрін орындайды,  С – қабілеті жоғары деңгейлі : Топта ұйымдастыру жұмыстарын  алады; Сабақ барысында зерттеу жұмыстарын жүргізуде белсенділік танытады. Оқушыларды тиісті тапсырмаларды таңдау жасауға мүмкіндік беруге болады.Білу деңгейнен бастап,бағалау деңгейіндегі тапсырмаларының бәрін орындап үлгереді Ынталандыру, қолдау көрсету, формальды емес бағалау түрлері;Оқушылар өзара бағалайды;Жұппен бағалау жүргізеді;Зерттеу жұмысы қалыптастырушы бағалау ретінде жүзеге асады;Мұғалім әрбір тапсырмаға тиісті кері байланыс береді.Топтар арасында жұмыс жасау, талқылауды тыңдау немесе талқылауға көмек беру, қажетіне қарай топтар немесе жеке оқушыларға қолдау көрсету.   1-тапсырма: Жұптар әрқайсысы 2 сұрақтан құрастырып бір-біріне қояды. 2-тапсырма: Барлық оқушылар-     кем дегенде 2 дәлел Көпшілік оқушылар-  4 дәлел Кейбір оқушылар –     6 дәлел  келтіреді. 3-тапсырма: Оқушылар сыныпта білімдерін пайдаланып, критерийлерге сәйкес тапсырманы орындайды. Сондай-ақ ой толғау арқылы оқушылар алған білімді жалпылама қорытындылай отырып, өзіндік ой қалыптастырады.   Жас ерекшеліктері ескерілген        
Рефлексия « Тақырыпты зерттеп мен»  әдісі
Сабақ/оқу мақсаттары мен міндетте- рі орындалды ма? Бүгін оқушылар не білді? Сабақ қалай, қандай деңгейде өтті? Жоспарлаған шаралар тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?        
Қорытынды бағамдау Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1:   2:   Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1:   2:   Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?