Күрделі сөздер
Досмағанбетова Гүлзира Қалабайқызы
Қостанай облысы Қарабалық ауданы Тоғызақ жалпы білім беретін мектебі бастауыш сынып мұғалімі
Мақсаты: Оқушыларға күрделі сөз туралы түсінік беру, оның сөздерінің бірігуі, қосарлануы, тіркесуі арқылы жасалатынын байқату, сауатты көркем жаза білуге мүмкіндік туғызу: танымдық қабілетерін, ақыл-ойын дамыту; адамгершілікке, сұлулыққа, ұжымшылдыққа баулу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру.
Сабақтың көрнекілігі: кесте, үлестірмелер
Сабақтың барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі: оқушылардың назарларын сабаққа аудару, құрал-жабдықтарын түгендеу.
Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым
ІІ Үй тапсырмасын тексеріп шығу.
ІІІ Жаңа сабақ
Төмендегі сызбаға қарап, күрделі сөздің не екендігін түсіндіреміз
Мысалдар
балабақша,тасбақа, мая-мая, Екібастұз, кәрі жілік, сары май
ІҮ Оқулықпен жұмыс:
а) екі бағандағы сөздерді салыстыру /1/
ә) сызбамен жұмыс арқылы күрделі сөздің жасалу жолымен таныстыру /2/
б) сөздерді көшіріп жазып, сөйлем құрап жазу /3/
Ақсақал, айбалта, тасбақа, итмұрын, жас ұлан, сары май, әке-шеше, көзбе-көз, мая-мая.
Ақжарқын Айзаданы көзбе-көз сөйлесуге шақырды. Менің досым Жанасылда тасбақа, тотықұс, балықтың түр-түрі бар. Біздің сынып ертең жас ұлан ұйымының мүшесі болады.
в) Күрделі сөздің сөз тіркесіне ұқсастығы мен айырмашылығын дәлелдеу
Күрделі сөз Сөз тіркесі
-Кемінде екі сөзден құралады; -Ең кемітолық мағыналы екі сөзден тұрады;
-бір ғана сұраққа жауап береді; -Өзара грамматикалық тәсілдер арқылы бірі
-екі не одан да көп түбірден жасалған; екіншісіне бағына (сабақтаса) байланысады;
-қос сөздер -зат, құбылыс жайында кеңірек, нақтылы түсінік бе-і;
-қысқарған сөздер; -1-ші сыңары бағыныңқы, 2-ші сыңары басыңқы сөз деп аталады;
г) Күрделі сөздерді қатыстыртып «Қысқы бір күн» тақырыбына шығарма жазу /6/
Ү. Қорытындылау Балалар, бүгін біз не үйрендік?
Үлестірмелермен жұмыс
Семантикалық карта